Οι Νικημένοι, Νικητές.. Η Θυσία και η Έξοδος του Μεσολογγίου

Ή στρατιωτική σύγκρουσις ή αλλιώς ό 

πό­λεμος μεταξύ των διαφόρων φυλών, παρουσιάζε­ται κάθε φορά μέ διάφορες μορφές, ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες συνθήκες.

Οι μορφές του πολέμου είναι τρεις:

  1)Ό ορθόδοξος πόλεμος

  2)Ό ανορθόδοξος πόλεμος ή                      ανταρτοπόλεμος

   3)Ή θυσία.

θά προσπαθήσωμε έδώ νά περιγράψωμε την τρί­τη αυτή μορφή του πολέμου, την θυσία.

Ή Θυσία είναι ή μορφή εκείνη αγώνος πού απο­τελεί αποκλειστικά προνόμιο των ηθικά ρωμαλέων, των δυνατών λαών. Είναι ή μορφή εκείνη συγκρού­σεως πού διαλέγουν λίγοι άνθρωποι προκειμένου νά αποτελέσουν φωτεινά παραδείγματα καί σημεία ώθήσεως τών λαών στους οποίους ανήκουν. Είναι ή μορφή εκείνη συγκρούσεως πού δόξασε άνά τούς αι­ώνες τήν Ελληνική φυλή. Δέν υπάρχει ιστορική πε­ρίοδος του Ελληνισμού πού νά μήν σημαδεύεται από θυσίες! Δέν υπάρχει στον κόσμο άλλη φυλή πού νά έκανε τήν μορφή αυτή της συγκρούσεως λάβαρο ε­πιβιώσεως, θάρρους καί ανδρείας!

Ή θυσία αποτελεί τήν μέθοδο της έμμεσου προσπε­λάσεως από το στρατιωτικό στο ποιοτικά ανώτερο ε­πίπεδο, στο ηθικό πεδίο. Μέ τήν θυσία δέν αναζητού­με άμεσα στρατιωτικά ώφέλη. Μπορούμε νά πούμε μάλιστα ότι μέ τήν θυσία μιά φυλή υφίσταται στρατι­ωτικές καταστροφές. Αλλά τίς στρατιωτικές αυτές καταστροφές, όσο κι αν αυτό φαίνεται παράξενο, τις επιδιώκουμε. Βέβαια τις επιδιώκουμε προκειμένου μιάν ήττα στό στρατιωτικό επίπεδο (νά άνεβάσωμε) σέ νίκη σε ένα άλλο επίπεδο πού ό εχθρός δέν δια­νοείται καν τι υπάρχει. Στό ηθικό επίπεδο. Ουσια­στικά για μας ή μάχη δίνεται εκεί. "Αν δέ καταφέρωμε, ό τρόπος της στρατιωτικής μας ήττας νά είναι τέτοιος ώστε νά συγκινήση καί νά συναρπάση, μέ τό θάρρος καί τήν αυτοθυσία μας τούς άλλους ανθρώπους της φυλής μας, ή ακόμη τούς άλλους λαούς, ή νίκη εχει κερδηθή. Ή διεργασία της ηθικής επιβολής της πράξεως μας έχει αρχίσει. Καί σέ λίγο χρονικό διά­στημα ή θυσία μας γίνεται φλάμπουρο δόξας καί σύμ­βολο υπερηφάνειας γιά τό λαό μας. "Ετσι οί νικημέ­νοι γίνονται νικητές!

Ή σημασία μιας τέτοιας νίκης στό ηθικό επίπεδο είναι τόσο σπουδαία, ώστε ενας έξυπνος αντίπαλος άν αντιληφθεί ότι υπάρχει τέτοια πρόθεσις εκ μέρους μας, δηλαδή ότι επιδιώκουμε νά θυσιαστούμε, πρέ­πει νά άποφύγη τήν σύγκρουσι. Νά μήν δώση τήν μάχη, έστω καί άν ή στρατιωτική του νίκη διαγρά­φεται ότι θά είναι ολοσχερής καί απόλυτη. Γιατί ό­πως αναφέραμε, στήν συγκεκριμένη περίπτωσι της θυσίας, δέν έχει γιά μας σημασία ή υλική κατα­στροφή, άλλά έχουμε αναγάγει τήν μάχη άλλου, στό ηθικό επίπεδο. Καί εκεί είναι ό κίνδυνος γιά τόν αν­τίπαλο. Ναι μεν θά κερδίση μιά στρατιωτική σύγ­κρουσι, κινδυνεύει όμως νά χάση τόν πόλεμο, λόγω της ηθικής επιβολής, πού έχει γιά μας καί τόν στρα­τό μας ή θυσία

"Οπως φαίνεται άπ' τά παραπάνω, ή θυσία είναι ή δυσκολώτερη μορφή αγώνος. Δεν αρκεί να έχουμε αποφασίσει νά θυσιασθοΰμε. Πρέπει νά βρούμε καΐ τον κατάλληλο τρόπο, ώστε ή θυσία μας νά μην άποβή μάταια, άλλα νά άναχθή στο ηθικό επίπεδο καΐ νά λειτουργήση ή διεργασία της ηθικής επιβολής. Στην παγκόσμια ιστορία, μόνον οι "Ελληνες κατώρθωσαν νά εφαρμόσουν παντού, όποτε θέλησαν, την μέθοδο της θυσίας, μέ ολοκληρωτική επιτυχία. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θυσίας αποτελεί ή έξο­δος του Μεσολογγίου.

Στο Μεσολόγγι, τήν νύκτα της 10ης "Απριλίου 1826 συνετελέσθη γεγονός μοναδικό στή πανανθρώ­πινη ιστορία. Ή θυσία του Μεσολογγίου είναι μονα­δικό γεγονός, γιά δύο κυρίως λόγους. 

Πρώτον για­τί οί υπερασπιστές του θρυλικοϋ «φράκτη» δέν περί­μεναν τον θάνατον αμυνόμενοι, αλλά ώρμησαν καΐ έπετέθησαν πρώτοι εναντίον τών Τούρκων. Με αυτό τον τρόπο επεδίωξαν τήν καταστροφή και τον θάνατο, επεδίωξαν τήν υλική ήττα ξέροντας πολύ καλά ότι θά κερδίσουν τήν νίκη στο ηθικό επίπεδο. Πρέπει νά επισημάνουμε εδώ δύο πράγματα. Οί Μεσολογγίτες έγνώριζαν ότι δέν είχαν τήν παραμικρή ελπίδα νά διασωθοϋν κάνοντας τήν έξοδο. Έγνώριζαν επί­σης ότι ή θυσία του» δέν θά άποβή ματαία αλλά θά γίνη αφορμή ώστε σύντομα νά άνακηρυχθη ανεξάρ­τητο Ελληνικό κράτος. Αυτά ακριβώς γράφει ο Φι­λέλληνας αγωνιστής του Μεσολογγίου Μάγερ, έκ μέρους της φρουράς της ήρωϊκής πόλεως, πρός τόν "Αγγλο Φιλέλληνα και φίλο του Βύρωνος Στάνχοπ, λίγο μετά τήν διεξαγωγή του πολεμικού συμβουλίου της 6ης Απριλίου 1826, όπου απεφασίσθη ή έξοδος.

Συγκεκριμένα ή επιστολή του Μάγερ πρός τόν Στάνχοπ λέει τά έξης: 

Κατηντήσαμεν εις τοιαύτην ανάγκην, ώστε νά τρεφώμεθα από τά πλέον ακάθαρ­τα ζώα. Ύποφέρομεν φρικτά από πείνα -και άπό δίψα. Προσεβλήθημεν άπό διαφόρους ασθενείας. Χίλιοι ε­πτακόσιοι τεσσαράκοντα άπό τους αδελφούς μας έχουν ήδη αποθάνει. Περισσότερα: άπό 100.000 βόμβαι, ριφθεΐσαι άπό τόν εχθρό κατέστρεψαν τους προ­μαχώνας και τά οικήματα. Τό ψύχος μας βασανίζει, ένεκα της παντελούς ελλείψεως ξύλων. Μέ όλας τάς στερήσεις ταύτας είναι άξιοθαύμαστον θέαμα νά βλέπη κανείς το θάρρος και τό ύψηλόν φρόνημα της φρουράς μας. Εις ολίγας ημέρας όλοι αυτοί οί γεν­ναίοι θά είναι σκιαΐ μόνον αγγέλων, μάρτυρες ενώπι­ον του θρόνου του Θεοΰ, της αδιαφορίας τοϋ χριστια­νικού κόσμου, δι' ύπόθεσιν, ήτις ήτο ίδική του. Έξ ο­νόματος όλων τών ανδρείων μας, σας άναγγέλω τήν ενώπιον του Θεοΰ, μεθ' όρκου, ληφθεΐσαν άπόφασίν μας, νά ύπερασπίσωμεν σπιθαμήν πρός σπιθαμήν τό έδαφος του Μεσολογγίου και νά συνταφιασθώμεν υ­πό τά ερείπια τής πόλεως, παρά νά άκούσωμεν πρότασίν τινα, περί παραδόσεως. Ζώμεν τάς τελευταίας στιγμάς μας. Ή Ιστορία θέλει μας δικαιώσει καΐ οι μεταγενέστεροι θά θρηνήσουν τήν συμφοράν μας. Έμέ καθίστα ύπερήφανον ή σκέψις, ότι τό αίμα ενός Έλβετοϋ, ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλ­λει νά συμμιχθή μέ τό αίμα τών ηρώων τής Ελευ­θερίας»

Oi   Γενναίοι πρόμαχοι..

Οί λέξεις αυτές τοϋ Μάγερ περικλείουν άπλα τό μεγαλείο και τήν αύταπάρνησι, τήν άπόφασι και τό θάρρος, τήν δύναμι ψυχής και τήν πίστι στή τελική δικαίωσι τών γενναίων προμάχων τών βάλτων τοϋ Μεσολογγίου. Δίλλημα δέν υπήρχε! Θά πεθάνουν, «θά συνταφιασθοϋν υπό τά ερείπια» αλλά δέν θά παραδοθοΰν Έχουν άλλωστε απ τήν πρώτη πολιορκία απαντή­σει στους Τούρκους: «Τά κλειδιά είναι επάνω στις μποϋκες τών κανονιών μας». Άποβλέπουν μόνο στή δικαίωσι της Ιστορίας. Αυτό τους αρκεί! Ξέρουν ό­τι θά περάσουν στήν ιστορία όρθιοι, άτρομοι και υ­περήφανοι ακριβώς όπως πολέμησαν. Γνωρίζουν ότι ή έξοδος δέν παρέχει ουδεμίαν ελπίδα διασώσεως. Τήν κάνουν μόνο και μόνο γιά νά δώσουν ηρωικότε­ρο, ενδοξότερο τέλος στό δράμα τους. "Άλλωστε ο Μά­γερ τό αναφέρει σαφέστατα. «Ζώμεν τάς τελευταίας στιγμάς μας» Ναί! ζούσαν τις τελευταίες στιγμές τους στή γη. Ναί! ζοϋσαν τις τελευταίες στιγμές τους σάν άνθρωποι. Σέ λίγες μέρες όμως θά ζοϋσαν τις πρώ­τες στιγμές τους σάν ημίθεοι στό πάνθεο τών Ελλή­νων ηρώων!

Ό δεύτερος λόγος πού κάνει τήν έξοδο μοναδικό γεγονός στήν πανανθρώπινη Ιστορία είναι ή άπόφασι νά θυσιασθοϋν όλοι. Νά θυσιασθοϋν άνδρες, γυναί­κες, παιδιά, άρρωστοι, κληρικοί, πολεμιστές και ά­μαχοι. Δέν υπάρχει πουθενά ανάλογο γεγονός! Στήν έξοδο θά έπαιρναν μέρος όλοι όσοι μπορούσαν νά περ­πατήσουν. Εκείνοι πού δέν μπορούσαν θά παρέμει­ναν στήν πόλι και θά ακολουθούσαν άλλο δρόμο πρός τή δόξα, τό ολοκαύτωμα.

Και πράγματι αυτό έγινε. Εκείνοι πού πήραν μέ­ρος στήν έξοδο χωρίσθηκαν σέ τρία τμήματα, «τρεις κωλώνες» όπως τις είπαν. Κάθε μιά άπό αυτές τις «κωλώνες» άπετελείτο στήν αρχή και στό τέλος άπό πολεμιστές. Στή μέση υπήρχαν τά γυναικόπαιδα και οί γέροντες. Οί άλλοι πού έμειναν στό Μεσολόγγι, μή μπορώντας νά ακολουθήσουν, κλείσθηκαν σέ δύο οική­ματα. Στό σπίτι του δημογέροντος Χρήστου Καψάλη καΐ στον ανεμόμυλο, κοντά στό λιμάνι. "Οταν δέ οί Τούρκοι μπήκαν στήν πόλι καΐ έπλησίασαν τά δύο αυτά οικήματα, ο Χρήστος Καψάλης καΐ ό επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, στόν ανεμόμυλο, έβαλαν φωτιά στό μπαρούτι και άνετινάχθηκαν στόν αέρα. Έτσι ή άπόφασι της 6ης Απριλίου 1826 έγινε γεγονός. "Α­πό εκείνους πού επεχείρησαν τήν έξοδο ελάχιστοι σώ­θηκαν. Αυτοί έγιναν κήρυκες τοϋ μεγαλείου τής θυ­σίας. "Εγιναν οί φορεΐς τής διεργασίας τής ηθικής ε­πιβολής πού δέν άργησε νά λειτουργήση.

Μόλις οί άλλοι "Ελληνες έμαθαν τήν πτώσι του Μεσολογγίου αρχικά έθρήνησαν. Αμέσως όμως με­τά ό θρήνος έγινε άπόφασι και πείσμα. Τό Μεσο­λόγγι ήταν ο σταθμός! Μέ τήν θυσία του έδειξε στους Έλληνες ότι δέν μπορούσαν πια νά κάνουν πίσω. Εί­χαν αναλάβει αμέσως μετά τήν πτώσι τής Πόλης τήν 29ην Μαΐου 1453 τό καθήκον νά ξαναφτιάσουν ε­λεύθερη και δοξασμένη Ελλάδα. Τώρα ή ώρα είχε έλθει. Ή Ελλάδα θά ξαναγινόταν ελεύθερη ή Έλ­ληνες δέν θά υπήρχαν! Αυτό ήταν τό νόημα τής θυ­σίας τής εξόδου. Μέ τήν πτώσι του τό Μεσολόγγι έ­κλεισε τους δρόμους διαφυγής. Περίπτωσι νά κατα­θέσουν οί "Ελληνες τώρα τά όπλα δέν υπήρχε. Τό χρέος και τό καθήκον απέναντι στους προμάχους του Μεσολογγίου δέν τους τό επέτρεπε. Αντελήφθησαν καλά ότι εκείνοι έπεσαν γιά νά αναστηθούν αυτοί και μαζί τους ή αιωνία Ελλάς. Νά ή νίκη του Με­σολογγίου στό ηθικό επίπεδο! Νά πώς οί νικημένοι γίνονται νικητές!

"Ολ' αυτά, δηλαδή ή νίκη στό ηθικό επίπεδο και ή λειτουργία τής διαδικασίας τής ηθικής επιβολής πού άρχισε αμέσως μετά τήν έξοδο, φαίνεται καθαρά στά παρακάτω λόγια τοϋ Κολοκοτρώνη: 

«Μας ήλθεν είδησις Μεγάλη Τετράδη, εις τό δειλινό, πού εί­χε παύσει ή Συνέλευσις καί είμεθα εις κάτι ίσκιους. Μας ήλθεν είδησις ότι τό Μεσολόγγιον έχάθη. "Ετσι έβάλαμεν τά μαύρα όλοι, μισή ώρα έστάθη σιωπή πού δέν έκραινε κανένας, άλλ' έμέτραε καθένας, μέ τόν νουν του τόν άφανισμόν μας. Βλέποντας έγώ τήν σιωπήν έσηκώθηκα εις τό πόδι καί τους ώμίλησα λό­για γιά νά εμψυχωθούν. Τους είπα, ότι τό Μεσολόγ­γι έχάθη ένδόξως, καί θά μείνη αιώνας αιώνων ή ανδρεία. Έάν βάλωμεν τά μαύρα καί οκνεύσωμεν, θά πάρωμεν τό ανάθεμα καί θά πάρωμεν τό αμάρτη­μα τών αδυνάτων όλων...»

Ό θρυλικός «γέρος» αντελήφθη αμέσως καλά τό νόημα της θυσίας του Μεσολογγίου καί έχρειάσθη μόνον μισή ώρα γιά νά λειτουργήση ή διεργασία τής ηθικής επιβολής. Σήμερα πόσα χρόνια θέλουν άραγε οί Ιθύνοντες μας γιά νά αντιληφθούν τό νόημα τής θυσίας τής Κύπρου;

ΜΠΑΜΠΗΣ ΠΑΡΓΙΝΟΣ

-Ζούμε σέ μιά μεγαλειώδη εποχή καί εκείνοι που δέν επιθυμούν   παρά την καλοπέρασι δέν αξίζει  νά  ζοΰν


Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο εθνικιστικό περιοδικό "ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ" τεύχος 34
15 Απριλίου 1977