Βιασμός «παρά φύσιν» της Παιδείας και απαξίωση του Πολιτισμού από τον κομμουνιστή Φίλη.

γράφει ο Δημήτρης Γκίκας*

Απ’ όλα τα θέματα με τα οποία καταπιάστηκε ο νυν Υπουργός Παιδείας κ. Φίλης, για μένα ξεχωρίζει το ζήτημα της εκμάθησης των αρχαίων ελληνικών στο πρωτότυπο. Σε δήλωσή του, μάλιστα αποκάλεσε «παρά φύση» τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σε σύνολο 3 ωρών/εβδομάδα, έναντι – όπως ισχυρίστηκε – 2 ωρών/εβδομάδα που ισχύει για τη Νέα Ελληνική Γλώσσα.
Κατά πρώτον , ο κ. Υπουργός ψεύδεται ή, τουλάχιστον, παραπληροφορεί. Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σε πρωτότυπο, πράγματι λαμβάνει χώρα σε 3 διδακτικές ώρες ανά τη βδομάδα. Αλλά η Νέα Ελληνική δεν διδάσκεται μόνο 2 ώρες. 2 ώρες είναι μόνο το μάθημα της Γλώσσας. Άλλες 2 είναι το μάθημα της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Άλλες δύο ώρες είναι το μάθημα της Αρχαίας, αλλά από μετάφραση. Με απλά λόγια, η επαφή του μαθητή με τη Νέα Ελληνική Γλώσσα ισούται με 6 ώρες ανά εβδομάδα, διπλάσια δηλαδή από αυτή με την Αρχαία Ελληνική.

Είναι, λοιπόν προφανές ότι ο κ. Φίλης, ο οποίος προφανώς δεν γνωρίζει ούτε τους σκοπούς, ούτε τους μαθησιακούς στόχους των αντίστοιχων μαθημάτων, απλώς δημιουργεί εντυπώσεις. Ιδεοληπτικές. Τραγικές. Επικίνδυνες και ολέθριες.

Κατά δεύτερον, η διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής στο πρωτότυπο δεν εξαντλείται αποκλειστικά στη γλώσσα. Οποιοσδήποτε διδάσκει Αρχαία Ελληνικά ύλης Γυμνασίου το γνωρίζει. Η μία τουλάχιστον ώρα εξαντλείται κυρίως στην ερμηνεία – απόδοση του κειμένου και στην αποθησαύριση λέξεων που χρησιμοποιούνται και στη Νέα Ελληνική. 

Κατά τρίτον, είναι εμφανές σε όλες τις σύγχρονες έρευνες ότι η λεξιπενία που τυραννά τους μαθητές δεν είναι αποτέλεσμα της εκμάθησης των Αρχαίων Ελληνικών (διότι αυτό ακριβώς ισχυρίστηκε ο κ. Φίλης). Είναι φαινόμενο που οφείλεται σε πολύ μικρή επαφή με τα κείμενα, με το λόγο και τη γλώσσα γενικότερα. Τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας (Κινητά, υπολογιστές, διαδίκτυο, Μέσα κοινωνικής δικτύωσης) έχουν επιτείνει το πρόβλημα, γεννώντας ολόκληρες γενιές α-λεκτικές. Αυτό και όχι η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών είναι το πρόβλημα. 

Κατά τέταρτον, η σωστή εκμάθηση της Αρχαίας Ελληνικής αποδεικνύεται, ολοένα και περισσότερο, ότι βοηθά σε πολλές παθήσεις του λόγου (ρωτήστε όχι μόνο Φιλολόγους, αλλά και λογοθεραπευτές που έχουν δουλέψει σ’ αυτό και θα σας πουν). Παθήσεις, στις οποίες τα σημερινά παιδιά είναι ιδιαίτερα επιρρεπή.
Κατά πέμπτον, οποιοσδήποτε Υπουργός έλεγε τα παρόμοια σε άλλη χώρα Δυτικού Πολιτισμού, θα γινόταν περίγελος. Άνθρωποι πνευματικοί απ’ όλο τον κόσμο έχουν αναγνωρίσει την αξία και τη σημασία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας. Αλλά, είπαμε… ο κ. Φίλης δημιουργεί εντυπώσεις.

Γιατί όμως; Τι προσδοκά να επιτύχει με τέτοια λεγόμενα ένας Υπουργός Παιδείας σε μια χώρα σαν τη δική μας; Προφανώς να διαμορφώσει μια εικόνα που «ταιριάζει» με συγκεκριμένο ιδεολογικό προφίλ. Όπως δρομολογήθηκε η άρνηση της ιστορικότητας της γενοκτονίας των Ποντίων, όπως επιχειρήθηκε να υποβαθμιστεί η καταστροφή του Μικρασιάτικου Ελληνισμού, το ίδιο διαδραματίζεται με την απαξίωση της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας: να αποδιωχθεί κάθε έννοια Ελληνικότητας του Πολιτισμού, ξεχωριστής κουλτούρας και παράδοσης.
Αν ο κ. Φίλης ήταν έντιμος, θα παραδεχόταν ότι αυτές οι απόψεις του είναι απλώς αποτέλεσμα των ιδεολογικών του πεποιθήσεων. Όπως άλλοι παραδέχονται ότι επικροτούν τις φιλελεύθερες απόψεις στην οικονομία. Αλλά δεν το κάνει. Προφανώς ούτε θα το κάνει ποτέ. Αυτή ακριβώς η πολιτική υποκρισία είναι που πρέπει, εκτός από όλα τα άλλα, να στηλιτευτεί. 

Στον «αγώνα» του αυτό της απαξίωσης γενικότερα κάθε έννοιας Ελληνικής κουλτούρας , πολιτισμικής δύναμης και αξίας της παράδοσης(αυτά, δηλαδή που για τους ξένους Δυτικούς είναι conditio sine qua non), ο κ. Φίλης δεν είναι μόνος. Έχουμε ακούσει τα ίδια ανόητα φληναφήματα, τις ίδιες αιτιάσεις και από την κ. Ρεπούση. Το χειρότερο είναι ότι όλα αυτά διαθέτουν και «ακαδημαϊκό» μανδύα. Η κ. Ρεπούση είναι πανεπιστημιακός δάσκαλος, ο κ. Αντώνης Λιάκος (ο άνθρωπος που, κατά τα φαινόμενα, βρίσκεται πίσω από όλες αυτές τις ιδεοληπτικές ανακρίβειες και ανοησίες) επίσης…

Μπορεί να ζητάω πολλά, θεωρώ όμως ότι σαφείς απαντήσεις και διαμαρτυρίες σε τέτοιες δηλώσεις είναι πρώτιστη υποχρέωση των υπολοίπων ακαδημαϊκών διδασκάλων και μελών ΔΕΠ, επιστημονικών φορέων και μεμονωμένων ανθρώπων του πνεύματος, των γραμμάτων και των τεχνών. Διαφορετικά, η σιωπή συνιστά συνέργεια. Κι αυτό που διακυβεύεται είναι πολλά περισσότερα από μια ολιγόμηνη θητεία του κ. Φίλη (ή όποιου άλλου) στον Υπουργικό θώκο, και μάλιστα αυτόν της Παιδείας. Το διακύβευμα είναι η ολοκληρωτική καταστροφή (εδώ και πολλά χρόνια αργά – αργά συντελεσθείσα…) της Παιδείας. Εθνικής ή όχι. Διότι, όταν βιάζεις «παρά φύσιν» την Παιδεία και απαξιώνεις τον Πολιτισμό ενός λαού που προσέφερε σ’ ολόκληρο τον κόσμο και απέκτησε την οικουμενικότητα αυτή που γνωρίζουμε σήμερα, τότε καταστρέφεις και απαξιώνεις όχι μόνο την Εθνική κουλτούρα και παράδοση, αλλά και ολόκληρο τον Ανθρώπινο Πολιτισμό. Καθόλου βαρύγδουπο. Απλό, σαφές και εύλογο.

Υστερόγραφο: Οι απόψεις του κ. Υπουργού μου θυμίζουν πολύ τις απόψεις της Βουγιουκλάκη στο γνωστότατο έργο "Χτυποκάρδια στο θρανίο". "Μα γιατί", αναρωτιέται η εθνική μας σταρ, "μαθαίνουμε Αρχαία Ελληνικά; Μήπως πρόκειται να συναναντήσουμε πουθενά τον Περικλή και την Ασπασία και να πιάσουμε ψιλοκουβέντα μαζί τους"; Τελικά, ο κ. Φίλης είναι σίγουρα "σινεφίλ"...

*Διδάκτωρ Πολιτικής και Αισθητικής Φιλοσοφίας