Η τουρκική προκλητικότητα στην Ν.Α. Μεσόγειο

Η εντεινόμενη τουρκική προκλητικότητα των τελευταίων ημερών στη Ν.Α. Μεσόγειο και η αναβάθμιση της αναθεωρητικής στρατηγικής της Άγκυρας τον τελευταίο ενάμιση χρόνο δημιουργεί προβληματισμό και τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Έχει σκοπό η Τουρκία να οδηγήσει την χώρα μας σε ένα θερμό επεισόδιο ή ακόμα και μια μείζονα κρίση; Πώς θα πρέπει η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο αυτό;

Όπως καταδεικνύεται από την ακολουθούμενη τουρκική τακτική στις ελληνοτουρκικές κρίσεις από το 1974 και μετά, διαπιστώνουμε τα εξής:

1ον: Η Άγκυρα έχει υιοθετήσει απέναντι στη χώρα μας τη στρατηγική του εξαναγκασμού, με στόχο την υλοποίηση των αντικειμενικών της σκοπών, χωρίς να προβληθεί αντίσταση. Μέσα σ΄ αυτή τη στρατηγική έχει εντάξει λεκτικές προκλήσεις, επιχειρησιακές δράσεις και δημιουργία κρίσεων χαμηλής ή υψηλής έντασης.

2ον: Οι Τουρκικές ενέργειες εμπεριέχουν ως ένα βαθμό την παραπλάνηση και ενώ η Άγκυρα δείχνει την πρόθεση για κλιμάκωση της κρίσης δεν είναι πρόθυμη να οδηγηθεί σε πολεμική σύρραξη μεγάλης κλίμακας, που θα μπορούσε ίσως να διαταράξει την καθεστωτική σταθερότητα του τουρκικού κράτους.

3ον: Όταν η ελληνική πλευρά επέδειξε αποφασιστικότητα όπως συνέβη στην κρίση του 1987 και μετέθεσε το δίλημμα της επιλογής «αναδίπλωση ή πόλεμος» στην Τουρκία, η Άγκυρα αφού υπολόγισε το κόστος-όφελος, προτίμησε να τερματίσει τις ενέργειές της.

Σε περίπτωση που προκύψει ένα θερμό επεισόδιο ή μια μείζονα κρίση με την Τουρκία, κρίνεται σκόπιμο να επισημάνουμε αναφορικά με τον τρόπο της ελληνικής αντίδρασης τα εξής:

1ον: Η ιδιαιτερότητα της εφαρμοζόμενης στρατηγικής που προαναφέρθηκε από την πλευρά της Άγκυρας σε ότι αφορά την επίτευξη των στόχων της πάντα εκ του «ασφαλούς» και χωρίς κανένα ρίσκο, θα πρέπει να τύχει της ανάλογης εκμετάλλευσης από ελληνικής πλευράς. Η Ελλάδα θα πρέπει να εκπέμπει το μήνυμα ότι είναι διατεθειμένη να οδηγηθεί σε μια ολοκληρωτική και γενική αντιπαράθεση και δεν θα περιοριστεί σε ένα θερμό επεισόδιο με το οποίο η Τουρκία θα επιθυμούσε να μας οδηγήσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θα πρέπει να επισημάνουμε τη δυσκολία λήψης μιας τέτοιας απόφασης, καθόσον η αποτυχία αυτής ενδεχομένως θα οδηγούσε σε εθνική τραγωδία.

2ον: Τα στοιχεία που συνθέτουν την αποτελεσματικότητα της αποτροπής από την πλευρά της χώρας μας, είναι να πειστεί η Τουρκία ότι η απειλή των αντιποίνων είναι πράγματι αξιόπιστη και είναι δυνατόν να υλοποιηθεί. Να υπάρχει δηλαδή η απαραίτητη στρατιωτική ισχύς και η πολιτική βούληση να είναι σαφής και απόλυτη.

3ον: Από ελληνικής πλευράς, σε περίπτωση μιας γενικευμένης σύρραξης, υφίσταται ένα γεωπολιτικό μειονέκτημα για το οποίο απαιτείται να εξεταστεί o τρόπος αντιμετώπισής του. Η γεωγραφική ιδιαιτερότητα του ελληνικού χώρου με την ύπαρξη τεσσάρων θεάτρων επιχειρήσεων (Θράκη, Αιγαίο, Καστελλόριζο, Κύπρος), η μεγάλη διασπορά των νησιών-νησίδων-βραχονησίδων και η εγγύτητα που υφίσταται σ΄ αυτά με τις μικρασιατικές ακτές, αυξάνει σημαντικά τον τακτικό αιφνιδιασμό και γεννά την ανάγκη κατακερματισμού των Ελληνικών Ε.Δ., έτσι ώστε να επιτευχθεί η κατά το δυνατόν πληρέστερη κάλυψή του.

Ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης, στο βιβλίο του «Θεωρία του Πολέμου» για την εξουδετέρωση του γεωπολιτικού αυτού μειονεκτήματος, προτείνει την υιοθέτηση του δόγματος «πρώτου» πλήγματος και αναφέρει τους τρόπους με τους οποίους η Ελλάδα απαιτείται να αντιδράσει. Επισημαίνει ότι βασική επιδίωξη σε περίπτωση αντιπαράθεσης της χώρας μας με την Τουρκία θα πρέπει να αποτελεί η κατάληψη εχθρικού εδάφους, ως απόκτηση καθοριστικής σημασίας διαπραγματευτικού πλεονεκτήματος και αναφέρει χαρακτηριστικά:

1ον: Η ελληνική δυνατότητα είναι κυρίως στον Έβρο και την ανατολική Θράκη, όπου παρά την υψηλή συγκέντρωση στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές, εάν καταφέρει να διασπάσει τις αντίπαλες δυνάμεις με ένα κυκλωτικό ελιγμό να τις αποκόψει από τις εφεδρείες και να αποκομίσει εδαφικά κέρδη προς διαπραγμάτευση.

2ον: Η ελληνική πλευρά δεν θα είχε σοβαρές πιθανότητες στρατιωτικής νίκης αν δεν βρει τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να καταφέρει το πρώτο (μαζικό) πλήγμα, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό. Το πρώτο πλήγμα το επιβάλλει σήμερα όχι κάποια «πολεμοχαρής» διάθεση, αλλά η λογική των σύγχρονων οπλικών συστημάτων.

3ον: Αν η ελληνική πλευρά, λέγοντας «αμυντικό δόγμα», εννοεί ότι, φοβούμενη μήπως εκτεθεί στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης και των συμμάχων, προτίθεται σε οποιαδήποτε περίπτωση (γενικού) πολέμου να αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και το πλεονέκτημα του πρώτου (μαζικού) πλήγματος στον εχθρό, τότε έχει κατά πάσα πιθανότητα υπογράψει μόνη της και εκ προοιμίου την καταδίκη της.

Οι προτάσεις του Παναγιώτη Κονδύλη ενός από τους σημαντικότερους φιλοσόφους και διανοητές της σύγχρονης εποχής, αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης μιας ελληνοτουρκικής κρίσης, θα πρέπει να αποτελέσει τον οδηγό για την υλοποίηση μιας αξιόπιστης ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής.

Λάμπρος Χουλιάρας