ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Τό κυριώτερο, καί ίσως τό μοναδικό αποτέ­λεσμα της παρουσίας τοϋ άνθρωπου πάνω στήν γή είναι τό φαινόμενο τοϋ Πολιτισμού. Τό φαινόμενο αυτό είναι τόσο σημαντικό, ώ­στε νά άποτελή ιδιαίτερο αντικείμενο έρεύνης. Ό Πολιτισμός είναι αυτός πού καταξιώνει καί δικαιώνει τήν ϋπαρξι τοΰ άνθρωπου, του­λάχιστον στήν παρούσα εξελικτική του φάσι.

Τί θά μπορούσαμε νά δώσουμε σάν ορισμό τοϋ Πολιτισμού;

Πολιτισμός θά μπορούσε νά όνομασθή ένα έλλογο σύστημα αντιλήψεων, σκέψεων καί δράσεων πού αποβλέπουν στήν ίκανοποίησι των οίονδήποτε αναγκών τοϋ άνθρωπου. Κυρίως οΐ αντιλήψεις, σκέψεις καί δράσεις αυ­τές είναι συλλογικές, όπως συλλογικές είναι καί οί ανάγκες πού τείνουν νά ικανοποιήσουν. Μέσα στίς συλλογικές δράσεις, δμως, έντάσσονται καί ατομικές τέτοιες, όπως καί μετα­ξύ των συλλογικών αναγκών ανευρίσκονται καί ατομικές ανάγκες, όπως π.χ. ή ανάγκη της στεγάσεως, πού είναι ταυτόχρονα συλλογική άλλά καί ατομική στήν φύσι της.

Οι ανάγκες πού τείνει νά καλύψη ένας πο­λιτισμός ανήκουν σέ μία ευρεία κλίμακα τύπων:

• Βιολογικές ανάγκες είναι αυτές πού έχουν σχέσι μέ τήν έξασφάλισι τροφής καί χώρου γιά τήν κατοίκησι καί δράσι.
• Υλικές ανάγκες είναι αυτές πού έχουν σχέ­σι μέ τήν κατασκευή διαφόρων απαραιτήτων μέσων καί υλικών αγαθών καί τήν έξασφάλι­σι τών απαιτουμένων άντιστοίχων πρώτων υλών.
• Κοινωνικές ανάγκες είναι οι αναφερόμενες στήν έμφυτη τάσι τοϋ άνθρωπου γιά κοινω­νικότητα, γιά τόν σχηματισμό, δηλ. ορισμέ­νων τύπων κοινωνικών ομάδων καί θεσμών καί τήν δημιουργία κοινωνικών σχέσεων.
• Πνευματικές ανάγκες είναι οί αναφερόμε­νες στήν ανώτερη άναζήτησι καί είναι αυτές πού ώθοϋν τόν άνθρωπο στήν άνάπτυξι της φιλοσοφίας, της τέχνης καί στήν κορύφωσι τών πνευματικότητος πού είναι ή θρησκεία.

Παράλληλα μέ όλα αυτά τά είδη τών αναγ­κών υπάρχει μία συγκεκριμένη, άλλά γενική ανάγκη, πού αποτελεί καί τήν κινητήριο δύναμι της πολιτιστικής δημιουργίας: Πρόκειται γιά τήν ανάγκη γιά έκφρασι, ή οποία δρά πα­ράλληλα μέ τίς άλλες. Θά αναφέρουμε σάν παράδειγμα τήν άνάπτυξι τοϋ τεχνολογικού πολιτισμού: Νομίζουμε ότι ή άνάπτυξι τοϋ ση­μερινού τεχνικού πολιτισμού όφείλεται πρώτα στήν έμφυτη τάσι κάποιων τμημάτων της λευκής φυλής νά σκέπτωνται καί νά δρουν πρακτικά καί θετικά καί στήν ανάγκη νά έκφρασθή αυτή ή τάσις, καί μόνον έκ δευτέρου στήν σκοπιμότητα της καλυτέρας καλύψεως τών άλλων υλικών καί βιολογικών αναγκών.

Άπό τά προηγούμενα κατέστη σαφές ότι οί πολιτισμοί είναι κυρίως συλλογικά δημιουρ­γήματα. Πολλές φορές επώνυμα άτομα έχουν μία σημαντική συνεισφορά στήν οίκοδόμησι ενός πολιτισμού, άλλά ή ουσία τοϋ φαινομέ­νου αύτοϋ παραμένει πάντα συλλογική.

Έφ' όσον δέ ό κάθε πολιτισμός είναι ένα έλλογο σύστημα, οφείλει τήν ΰπαρξί του στήν συλλογική ψυχή ενός "Εθνους καί εκφράζει, βεβαίως, τίς φυσικές του κλίσεις. Οι πολιτι­σμοί είναι λοιπόν τά ιστορικά δημιουργήμα­τα τών Εθνών. Πολλές φορές στοιχεία ενός Εθνικού πολιτισμού υιοθετούνται άπό άλλα "Εθνη, καί τότε φαίνεται ότι ό πολιτισμός αυ­τός διεθνοποιείται. Έν τούτοις, ή διάδοσις αυ­τή αλλοιώνει τήν αρχική ουσία τοϋ Έθνικοϋ πολιτισμού, ό δέ φαινόμενος σάν διεθνής πο­λιτισμός περιορίζεται στόν κοινό παρονομα­στή τών διαφορετικών φυλετικών ψυχών τών Εθνών πού τόν αποδέχονται. Μόνον απολύ­τως συγγενή "Εθνη μπορούν νά έχουν ένα κοινό πολιτισμό. Κάθε νέος, όμως, πολιτισμός, γεννάται πάλι άπό ένα συγκεκριμένο "Εθνος.

"Οπως κάθε ανθρώπινο δημιούργημα, έτσι καί οί πολιτισμοί ακολουθούν τόν νόμο τών κύκλων, ή τήν αρχή της εξελικτικής άνακυκλίσεως όπως ονομάζεται στόν Εθνικισμό: Γεννώνται, ακμάζουν καί πεθαίνουν (παρα­κμάζουν). "Ετσι προκύπτουν οί πολιτιστικοί κύκλοι. Οί μεγάλοι πολιτιστικοί κύκλοι διαρ­κούν κατ' άλλους 1000 έτη, ένώ άλλοι τούς θε­ωρούν ώς διαρκείας 2000 ετών, συνδυάζοντας τους μέ τούς μεγάλους αστρονομικούς «μή­νες» (π.χ. αίών Ιχθύων, αίών Ύδροχόου κλπ.).

Ό κάθε πολιτισμός κατευθύνεται άπό τίς φυσικές κλίσεις της φυλής πού τόν παράγει καί φθάνει σέ επίπεδα ανάλογα της εξελικτι­κής της στάθμης. Έν τούτοις διέπεται άπό τούς νόμους της επιλεκτικής, οί όποιοι καθο­ρίζουν τίς τρεις του φάσεις:

• Κατά τήν γένεσι ενός πολιτιστικού κύκλου, κάποια ερεθίσματα άπό τό φυσικό, τό Ιστορι­κό ή τό πνευματικό περιβάλλον συγκλονίζουν τήν συλλογική ψυχή, ή οποία αρχίζει νά παράγη όλες τίς αξίες πού θά αποτελέσουν τόν πολιτιστικό κύκλο. Λειτουργεί έδώ ό νόμος τής συστηματοποιήσεων Κατά τήν περίοδο αυτή αναπτύσσεται τό ήρωϊκό πνεύμα καί ή μυθολογία. Τέτοιες περίοδοι υπήρξαν π.χ. γιά τόν Ελληνισμό ή μετά τόν Τρωικό πόλεμο πε­ρίοδος καί ή υστεροβυζαντινή περίοδος (Δι­γενής Ακρίτας, θρήνοι τής Αλώσεως κλπ.).
• Ακολουθεί ή άκμή τοϋ πολιτισμού, κατά τήν οποίαν επιλέγονται (ορισμένες βασικές α­ξίες πού αποτελούν τόν βασικό αξιολογικό ά­ξονα τοϋ πολιτισμού. Οί υπόλοιπες αξίες δέν απορρίπτονται, άλλά γίνονται αποδεκτές σάν βοηθητικές τών βασικών. Έδώ ισχύει ό νόμος τής επιλογής. Κατά τήν περίοδο της ακμής α­ναπτύσσονται ή κοινωνική καί κρατική όργάνωσι καί οί πνευματικές δραστηριότητες (τέχνη, φιλοσοφία, επιστήμες, θρησκεία). Πε­ρίοδοι ακμής τής Ελληνικής φυλής υπήρξαν π.χ. ή κλασσική καί ή περίοδος τοϋ Βουλγαροκτόνου.
• Τέλος έχουμε τήν παρακμή, όπου τό σύστη­μα τών άξιων αποδιοργανώνεται, όπως επί­σης καί οί περίπλοκες κρατικές καί κοινωνικές δομές, ένώ εμφανίζεται τό φαινόμενο τοϋ υ­λισμού, έφ' όσον τό ενδιαφέρον τών ανθρώ­πων επικεντρώνεται στήν έπιβίωσι καί στίς υλικές καί βιολογικές τους μόνον ανάγκες. Ι­σχύει τώρα ό νόμος τής άποπροσαρμογής. Τήν παρακμή ακολουθεί μία σκοτεινή περίο­δος πρωτογονισμού, ένας μεσαίων, πρίν άνατείλη ένας νέος κύκλος, μία άναγέννησις.

Ή Ελληνική Φυλή έδωσε άνά τούς αιώνες πολλούς πολιτιστικούς κύκλους στήν ανθρω­πότητα: Μινωικός - Μυκηναϊκός, Κλασσικός -Αλεξανδρινός, Βυζανιντινός, Νεοελληνικός ή Δημοτικός Πολιτισμός. Μετά τό 1830, όμως, ή διαρκής καί ύπό άνισους συνθήκες άνάμειξις ξένων δυνάμεων καί τών διεθνών κέντρων λήψεως αποφάσεων, μέ τήν στεγή συνεργα­σία καί τοϋ νεωτέρου Σιωνισμού, έσύρθη στήν λάσπη τής παρακμής καί τοϋ υποβιβασμού τοϋ πολιτισμού της σέ μία απρόσωπη τεχνο­κρατία. Τά κτυπήματα πού κατέφεραν καί κα­ταφέρνουν τά διεθνή αρνητικά κατεστημένα είναι μεθοδικά καί καίρια. Κτυπούν όχι τόσο σέ υλικούς στόχους, όσο στήν καρδιά καί τόν νοϋ, δημιουργώντας σύγχισι καί πλάνες.

 Ή ολοκληρωτική καταστροφή τοϋ 'Ελληνισμοϋ, όμως, είναι αδύνατη, διότι κάθε ζωντανό του κύτταρο περιέχει καί μπορεί νά άναπαράγη ολόκληρο τόν οργανισμό. «Πάντα μένει καί λί­γη μαγιά» κατά τόν Μακρυγιάννη. Τό Σιωνι­στικό τέρας πέπρωται νά εύρεθη παγιδευμένο μέσα στίς ίδιες του τίς πλεκτάνες. Καί τότε μέλλει νά ακουστή ή τελευταία στροφή τοϋ έπους τοϋ Διγενή:

«Δέν χάνομαι στά Τάρταρα, μονάχα ξαπο­σταίνω.

Στή ζωή ξαναφαίνομαι καί λαούς ανασταίνω».

ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΚΟΥΡΤΟΓΛΟΥ