Η θεωρία του νομικού πλουραλισμού ως μέσο επιβολής της Σαρία στη Δύση

Μετά τον Β΄ΠΠ, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, τα εθνικά κράτη της Δύσης δέχθηκαν την επίθεση του πολυπολιτισμού, με γεωμετρικά αυξανόμενη ισχύ. Ο πολυπολιτισμός, από απλή κατάσταση που υπήρχε σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη (π.χ. στην Ινδία συνυπήρχε ο Βρετανικός πολιτισμός με τους τοπικούς πολιτισμούς) ή σε πολυεθνικά κράτη (π.χ. κράτη της Αφρικής), έφτασε να θεωρείται ως ιδανικό. Σύμφωνα με την προπαγάνδα που διεξάγεται μέχρι σήμερα, τα εθνικά κράτη πρέπει να χάσουν τον εθνικό χαρακτήρα του πολιτισμού τους αφομοιώνοντας διάφορους ξένους “πολιτισμούς”, που μεταφέρονται σ’ αυτά κυρίως μέσω της μετανάστευσης, νόμιμης ή παράνομης.  

Το σχέδιο αυτό έχει εφαρμοστεί επιτυχώς σχεδόν σε όλα τα κράτη της Δύσης, τα οποία ακολουθώντας φιλελεύθερη πολιτική αποδέχονται και υιοθετούν στοιχεία

οποιουδήποτε “πολιτισμού”. Όμως, από την αποδοχή της πολυπολιτισμικότητας ως πραγματικότητα μέχρι την επίσημη κρατική αναγνώρισή της, ο δρόμος είναι μακρύς και το σοβαρότερο εμπόδιο είναι το δίκαιο κάθε κράτους. Για να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο, το δόγμα του πολυπολιτισμού χρησιμοποιεί ως εργαλείο τη θεωρία του νομικού πλουραλισμού, που επίσης παρουσιάζεται ως μία ιδανική κατάσταση. 

Νομικός πλουραλισμός είναι η ύπαρξη περισσοτέρων του ενός νομικών συστημάτων σε μία περιοχή, στην περίπτωση που εξετάζουμε στο πλαίσιο ενός κράτους. Με απλά λόγια, όταν διαφορετικά νομικά συστήματα εφαρμόζονται στους πολίτες ή κατοίκους του ιδίου κράτους, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (π.χ. εθνικότητα, θρησκεία). Μία τέτοια πρακτική εφαρμοζόταν στις αποικίες, όπου οι αποικιακές δυνάμεις εισήγαγαν το δίκαιό τους αλλά επέτρεπαν στους ιθαγενείς να κάνουν χρήση των τοπικών νόμων και εθίμων τους, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. κληρονομικό δίκαιο). Ακόμα και σήμερα, κράτη όπως η Ινδία, εφαρμόζουν το ισλαμικό δίκαιο στις μουσουλμανικές κοινότητες και το κρατικό δίκαιο στον υπόλοιπο πληθυσμό. 

Αυτό, λοιπόν, που εφαρμόζεται αναγκαστικά σε πρώην αποικίες ή σε πολυφυλετικά κράτη, όπου η κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί να επιβάλει το νόμο ομοιόμορφα σε όλη την επικράτεια, η σύγχρονη προπαγάνδα το παρουσιάζει ως ιδανικό για τα πρώην εθνικά κράτη και νυν πολυπολιτισμικά κράτη της Δύσης. Μία έρευνα στο διαδίκτυο για συνέδρια και εκδηλώσεις που διεξάγονται σε όλη την Ευρώπη για την προώθηση του νομικού πλουραλισμού, μπορεί να πείσει άμεσα τον οποιονδήποτε για το εφαρμοζόμενο σχέδιο. 

Υπάρχει όμως λόγος να αποδεχθούν τα κράτη της Δύσης τη θεωρία του νομικού πλουραλισμού; Τα δυτικά νομικά συστήματα έχουν αναπτύξει τον κλάδο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου προκειμένου να επιλύουν νομικές διαφορές ιδιωτικού δικαίου με στοιχείο αλλοδαπότητος. Αν δηλαδή ένας Αιγύπτιος παντρευτεί μία Γαλλίδα στην Ελλάδα, υπάρχουν κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου οι οποίοι εφαρμοζόμενοι κατά περίπτωση και όχι γενικά θα οδηγήσουν τον δικαστή στο εφαρμοστέο δίκαιο αναφορικά με την αναγνώριση του γάμου, την έκδοση διαζυγίου, τη ρύθμιση κληρονομικών δικαιωμάτων και τα λοιπά. Οι ίδιοι κανόνες καθορίζουν το εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση που δύο μουσουλμάνοι πολίτες Σαουδικής Αραβίας συνάψουν μία σύμβαση στη Γερμανία. Για έννομες σχέσεις του δημοσίου δικαίου (διοικητικό, ποινικό δίκαιο) το κρατικό δίκαιο εφαρμόζεται ανεξάρτητα από την εθνικότητα και τη θρησκεία του ενδιαφερομένου με τον ίδιο τρόπο σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς. 

Σε αντίθεση με το ισχύον μέχρι τώρα σύστημα του ενός και ενιαίου δικαίου που πηγάζει από το κράτος, η θεωρία του νομικού πλουραλισμού προτείνει την αναγνώριση από το κράτος πολλαπλών νομικών συστημάτων διαφορετικών από το κρατικό δίκαιο, τα οποία θα εφαρμόζονται εντός συγκεκριμένων ομάδων. Για παράδειγμα, η Γαλλία μπορεί να αναγνωρίσει τη Σαρία ως εφαρμοστέο δίκαιο μεταξύ των μουσουλμάνων που κατοικούν στην επικράτειά της, το δίκαιο της Σομαλίας ως εφαρμοστέο μεταξύ των Σομαλών που ζουν στην επικράτειά της και πάει λέγοντας. Μία τέτοια αναγνώριση εμπεριέχει κινδύνους και θα δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στα κράτη της Δύσης. 

Πρώτον, η αναγνώριση διαφορετικών νομικών συστημάτων δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου. Εφόσον αναγνωρίζεται η Σαρία σε ένα κράτος, σε περίπτωση μίας συναλλαγής μεταξύ μουσουλμάνων, κανείς δεν θα γνωρίζει το εφαρμοστέο δίκαιο, μέχρις ότου αυτοί δηλώσουν ότι επιλέγουν είτε το κρατικό δίκαιο είτε τη Σαρία. Τι θα συμβεί, όμως, στην περίπτωση που το ένα μέρος θέλει να εφαρμοστεί η Σαρία και το άλλο προτιμά το κρατικό δίκαιο; 

Δεύτερον, το κράτος που θα αποδεχθεί την εφαρμογή πολλαπλών νομικών συστημάτων στην επικράτειά του, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένο να υποστεί το οικονομικό κόστος αυτής της εφαρμογής. Απαιτείται η ύπαρξη ερευνητικών ιδρυμάτων που θα μελετούν τα διάφορα νομικά συστήματα, η αναμόρφωση των νομικών σπουδών, η εκπαίδευση των δικηγόρων και δικαστών στην διεκπεραίωση υποθέσεων με βάση κανόνες διαφορετικών νομικών συστημάτων και πιθανόν η δημιουργία ξεχωριστών δικαστηρίων για κάθε κοινότητα που εφαρμόζει ξεχωριστό δίκαιο. 

Τρίτον, ανά πάσα στιγμή οποιαδήποτε διακριτή κοινωνική ομάδα θα έχει τη δυνατότητα να απαιτεί από το κράτος την αναγνώριση του ατύπου εσωτερικού δικαίου της ως επίσημου νομικού συστήματος ή να απαιτεί την εφαρμογή συγκεκριμένων νομικών συστημάτων (αλλοδαπών, θρησκευτικών, εθιμικών), τα οποία είναι βολικά για τις επιδιώξεις της. Για παράδειγμα, οι Ιταλοί εφοπλιστές θα απαιτούν την εφαρμογή από το ιταλικό κράτος της ευνοϊκής φορολογικής νομοθεσίας των Νησιών Κουκ στην περίπτωσή τους και οι Έλληνες ομοφυλόφιλοι θα ζητούν την εφαρμογή των ευνοϊκών γι’ αυτούς νόμων που ισχύουν στην Ολλανδία. Οποιαδήποτε στιγμή μία ομάδα ανθρώπων θα μπορεί να δημιουργήσει μία θρησκεία με νομικό σύστημα κατασκευασμένο κατά το δοκούν και, υπό το πρόσχημα ότι είναι διακριτή κοινωνική ομάδα λόγω της θρησκείας της, θα απαιτεί την εφαρμογή αυτού του νομικού συστήματος. 

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο κατακερματισμός του ενιαίου κρατικού δικαίου μέσω της αναγνώρισης και εφαρμογής πολλαπλών νομικών συστημάτων εντός του κράτους αποτελεί άμεση απειλή για την κρατική κυριαρχία και την επιβίωση των εθνικών κρατών που έχουν απομείνει. Παρόλο που τα προβλήματα που προκύπτουν από τη εφαρμογή της θεωρίας του νομικού πλουραλισμού είναι πασιφανή, οι οπαδοί της χρησιμοποιούν διάφορα επιχειρήματα προκειμένου να τα κρύψουν κάτω από το χαλί και να προωθήσουν τον τελικό σκοπό τους, που είναι κυρίως η εφαρμογή της Σαρία στη Δύση. 

Οι οπαδοί του νομικού πλουραλισμού ισχυρίζονται ότι το κράτος θα αναγνωρίσει πολλαπλά νομικά συστήματα μόνο ως προς τις προσωπικές σχέσεις (π.χ. οικογενειακό, κληρονομικό δίκαιο) κι όχι ως προς τις λοιπές έννομες σχέσεις (π.χ. διοικητικό, ποινικό δίκαιο) των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Ο ισχυρισμός τους καταργείται πάραυτα αν κανείς φέρει στο νου του τη Σαρία. Είναι δυνατόν οι μουσουλμάνοι, που πιστεύουν σε μία θρησκεία που είναι ταυτόχρονα ένα αυστηρό πολιτικό και οικονομικό σύστημα, να μην επιδιώξουν μακροπρόθεσμα την πλήρη εφαρμογή της Σαρία; Μέχρι σήμερα η Σαρία εφαρμόζεται στη Δύση a la carte κι όχι στο σύνολό της. Έτσι, οι μουσουλμάνοι της Ευρώπης μάχονται κατά της απαγόρευσης της μπούρκα αλλά δεν εφαρμόζουν με το ίδιο σθένος την απαγόρευση κατανάλωσης αλκοόλ. Αυτό, όμως, θα είναι ο κανόνας μέχρι τη στιγμή που θα αποκτήσουν δύναμη και θα μπορούν να επιβάλουν στα ευρωπαϊκά κράτη την πλήρη αναγνώριση και εφαρμογή της Σαρία. Η μερική αναγνώριση της Σαρία μέσω της θεωρίας του νομικού πλουραλισμού θα είναι το πρόκριμα της πλήρους αναγνώρισης. 

Ομοίως ισχύει και στην περίπτωση του ποινικού δικαίου. Οι μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης, ενώ απαιτούν από τα ευρωπαϊκά κράτη να αναγνωρίσουν και να εφαρμόζουν, στην περίπτωσή τους, τους κανόνες κληρονομικής διαδοχής της Σαρία, δεν απαιτούν την εφαρμογή και των ποινικών διατάξεων της Σαρία (βλέπε ακρωτηριασμός χεριού για κλοπή). Η εφαρμογή αυτών μόνο των κανόνων της Σαρία που δεν σκανδαλίζουν τους μη-μουσουλμάνους και δεν αντίκεινται στην έννομη τάξη των ευρωπαϊκών κρατών, με εργαλείο τον νομικό πλουραλισμό, είναι άλλος ένας μηχανισμός προώθησης της “άκακης” Σαρία. Βεβαίως, αυτό θα ισχύσει μέχρι τη στιγμή που θα κυριαρχήσει το Ισλάμ, οπότε η Ευρώπη θα έρθει αντιμέτωπη με το πλήρες νομικό σύστημα της Σαρία και πλέον ο νομικός πλουραλισμός θα αποτελεί παρελθόν. 

Το ζήτημα της εφαρμογής της Σαρία δημιουργεί πολύ σοβαρότερα προβλήματα από την εφαρμογή άλλων παραδοσιακών ή θρησκευτικών νομικών συστημάτων. Ακόμα κι αν θεωρήσουμε ότι ένα ευρωπαϊκό κράτος αποδεχθεί καλόπιστα την εφαρμογή της Σαρία στις κοινότητες των μουσουλμάνων που ζουν στην επικράτειά του, το ζήτημα είναι ποια Σαρία θα εφαρμοστεί; Η Σαρία που εφαρμόζεται στη Σαουδική Αραβία ή η Σαρία που εφαρμόζεται στην Ινδία; Οι ερμηνείες της Σαρία είναι τόσες πολλές – ούτε οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι δεν συμφωνούν μεταξύ τους – που στην πραγματικότητα δεν μπορεί να αποτελέσει ασφαλές δίκαιο για οποιοδήποτε δικαστήριο. Ο ίδιος δικαστής εφαρμόζοντας μία ερμηνεία της Σαρία μπορεί να οδηγηθεί σε αντίθετη απόφαση απ’ ό,τι αν εφάρμοζε κάποια άλλη ερμηνεία. Μέχρι σήμερα καμία μουσουλμανική κοινότητα δεν έχει καθορίσει τι ακριβώς ζητά να αναγνωριστεί ως εφαρμοστέο δίκαιο στην περίπτωσή της από το κράτος. Αν, για παράδειγμα, η ελληνική κυβέρνηση ζητούσε από τις μουσουλμανικές κοινότητες που ζουν στην Αθήνα να της γνωστοποιήσουν ποιο είναι το οικογενειακό δίκαιο που επιθυμούν να εφαρμόζουν ή ποια δικαιώματα αναγνωρίζουν στις γυναίκες, κάθε μουσουλμανική κοινότητα θα έστελνε διαφορετικούς κανόνες. 

Ένα σημαντικό γεγονός, που αποσιωπούν οι υποστηρικτές του νομικού πλουραλισμού αναφορικά με την εφαρμογή της Σαρία, είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην υπόθεση Refah Partisi κατά Τουρκίας. Το ΕΔΔΑ με την ανωτέρω απόφαση επικύρωσε απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας, βάσει της οποίας είχε διαταχθεί η διάλυση του Kόμματος της Ευημερίας (Refah Partisi) με την αιτιολογία ότι είχε σκοπό να εγκαθιδρύσει στην Τουρκία ισλαμικό θεοκρατικό καθεστώς βασισμένο στη Σαρία. Μήπως αυτή δεν είναι η τελική επιδίωξη όσων επιδιώκουν την εφαρμογή της Σαρία σε ευρωπαϊκά κράτη; Επομένως, πόσο νόμιμη μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε κυβέρνηση που θα επιτρέψει την εφαρμογή της Σαρία, έστω και σε περιορισμένο κύκλο προσώπων, όταν αυτή αντίκειται στην έννομη τάξη του κράτους; 

Στο επιχείρημα αυτό πολλοί υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αντιπαραθέτουν το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας. Θεωρούν ότι είναι ανθρώπινο ή συνταγματικό δικαίωμα των μουσουλμάνων να εφαρμόζουν τη Σαρία. Παραβλέπουν, όμως, ότι η Σαρία δεν είναι ένα απλό σύνολο θρησκευτικών κανόνων και παραινέσεων αλλά, αντίθετα, είναι ένα σύνολο σκληρών κανόνων δικαίου που σε πολλές περιπτώσεις αντίκειται στον σύγχρονο δυτικό νομικό πολιτισμό. Για παράδειγμα, η Σαρία τιμωρεί την αλλαγή θρησκεύματος στους μουσουλμάνους με ποινή θανάτου. Ενώ επιτρέπεται οι οπαδοί όλων των άλλων θρησκειών να αλλάζουν θρήσκευμα γινόμενοι μουσουλμάνοι, το αντίθετο απαγορεύεται. Με αυτά τα δεδομένα, αν η Σαρία εφαρμοζόταν στην Ευρώπη, θα γινόμασταν μάρτυρες εκτελέσεων μουσουλμάνων που άλλαξαν θρήσκευμα, επομένως τα ανθρώπινα δικαιώματα που επικαλούνται θα πήγαιναν περίπατο. Αυτό το αποκρύπτουν οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του πολυπολιτισμού αλλά αποτελεί πραγματικότητα. Αρκεί να ρωτήσουν οποιοδήποτε μουσουλμάνο που άλλαξε θρήσκευμα γιατί δεν κάνει ένα ταξίδι στην πατρίδα του (π.χ. Ιράν, Σαουδική Αραβία, Ν. Υεμένη). Προφανώς γιατί η κρεμάλα έχει ήδη στηθεί και τον περιμένουν στο αεροδρόμιο οι μουλάδες. 

Εν κατακλείδι, τα κράτη της Δύσης διαθέτουν νομικά συστήματα ικανά να διαχειριστούν τις έννομες σχέσεις και να λύσουν νομικά προβλήματα κάθε είδους, χωρίς να έχουν ανάγκη να καταφύγουν στην εφαρμογή κανόνων δικαίου τριτοκοσμικών χωρών, όπως η Σαρία. Ακόμα κι αν η Ευρώπη ήθελε να επιστρέψει στον Μεσαίωνα, πάλι θα διέθετε νομικά συστήματα ανώτερα από αυτά που προσπαθούν να εισάγουν οι προπαγανδιστές του νομικού πλουραλισμού. 

Χ. Μ.

πηγή