Τι συζητούμε με την Τουρκία (του Ευθυμίου Πέτρου)

Αντιλαμβανόμεθα όλοι, ότι η διπλωματική αβρότης επιβάλλει την διατύπωση θερμών προσφωνήσεων, όπως αυτή την οποία απηύθυνε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς προς τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Θα σταθούμε όμως στις αναφορές του στην Θράκη, την Ίμβρο και την Κωνσταντινούπολη. Εδώ δεν τίθεται θέμα αβρότητος. Υπάρχουν γεγονότα, τα οποία μάλιστα έχουν να κάνουν με την τήρηση διεθνών συνθηκών. 

«Κουβεντιάσαμε, επίσης, για ζητήματα που αφορούν στην καλύτερη διαβίωση της μουσουλμανικής μειονότητας και της εκπαίδευσής της» εδήλωσε ο κ. Κοτζιάς.

Δηλαδή πόσο καλύτερα μπορεί να ζει μια μειονότης από αυτήν της Θράκης; Πόσο καλύτερη εκπαίδευση θα μπορούσαν να έχουν; Και δεδομένου ότι η μειονότης είναι θρησκευτική (μουσουλμανική) και όχι εθνική (τουρκική) η επίσημη Τουρκία θα έπρεπε να είναι πολύ προσεκτική στις προσεγγίσεις της. Αυτό επιβάλλει άλλωστε και η Συνθήκη της Λωζάννης. 

Θα είχαμε εν προκειμένω να προτείνουμε μιαν ουσιαστική βελτίωση της εκπαιδεύσεως των μελών της μειονότητος. Αποτελεί απαράδεκτη διάκριση εις βάρος των Πομάκων να μην υπάρχουν σχολεία που να διδάσκουν τα παιδιά τους στην γλώσσα τους. Γιατί θα πρέπει να διδάσκονται υποχρεωτικώς τουρκικά; Έχει κάτι να πει εν προκειμένω ο κ. Τσαβούσογλου;

Απεναντίας υπάρχουν πολλά που πρέπει να συζητηθούν όσον αφορά στην ελληνική μειονότητα της Ίμβρου, της Τενέδου και της Κωνσταντινουπόλεως. Για την οποία, τα υφιστάμενα προβλήματα δεν είναι μόνον «νομικού ή γραφειοκρατικού» χαρακτήρος όπως ανεφέρθη. Και είμεθα βέβαιοι ότι στα γενικώτερα αυτά προβλήματα ανεφέρθη ο κ. Κοτζιάς. Και ελπίζουμε να είναι ειλικρινής η εκφρασθείσα πρόθεσις του κ. Τσαβούσογλου «να ψάξουμε και να προωθήσουμε λύσεις για ζητήματα που δεν χρειάζεται να εκκρεμούν». Έτσι τουλάχιστον περιέγραψε ο κ. Κοτζιάς τις προθέσεις των δύο υπουργείων.
Δεν υπάρχει Έλλην που να μην εύχεται να ευοδωθεί μια τέτοια προσπάθεια. Μόνον που πολύ φοβούμεθα ότι η αντίληψις της Αγκύρας είναι πολύ διαφορετική. Με ασφάλεια μπορούμε να προβλέψουμε ότι η συμπεριφορά της δεν είναι διαφορετική από αυτήν που επεδείχθη κατά το διαρρεύσαν έτος στην προσπάθεια επιλύσεως του Κυπριακού. 

Είμαστε ίσως απαισιόδοξοι, αλλά η Τουρκία έχει ένα ευρύ πεδίο επί του οποίου θα μπορούσε να ανατρέψει την δυσπιστία που έχει αναπτυχθεί εις βάρος της. Το πρώτο είναι η συμπεριφορά της απέναντι στην ελληνική μειονότητα Κωνσταντινουπόλεως, Ίμβρου και Τενέδου. Απλά πράγματα, αρκεί να σεβασθεί τα προβλεπόμενα από την Συνθήκη της Λωζάννης.
Όσο για την Θράκη και πάλι τα πράγματα είναι απλά. Δεν χρειάζεται τίποτε περισσότερο από του να περιορίσει το Προξενείο της Κομοτηνής στα καθαρώς διπλωματικά του καθήκοντα. Να το κρατήσει μακράν άλλων παρεμβάσεων, περιλαμβανομένης και της στηρίξεως στον ψευδομουφτή που εμφανίζεται ως Τούρκος. 

Ένας κανονικός μουφτής υπάρχει στην Ξάνθη. Έχει επιλεγεί όχι μόνον επί τη βάσει του ελληνικού νόμου, αλλά και συμφώνως προς τα προβλεπόμενα από το ισλαμικό τυπικό. Το ελληνικό Κράτος δεν είναι μουσουλμανικό, αλλά εν προκειμένω επιδεικνύει εμπράκτως τον σεβασμό του προς την θεσμοθετημένη ανεξιθρησκεία, αλλά και στα προβλεπόμενα από την θρησκεία της μειονότητος. Τα οποία δεν σέβεται η Τουρκία, ούτε ο μουσουλμάνος Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Τα πράγματα λοιπόν είναι απλά. Στο χέρι της Τουρκίας να αποδείξει ότι η δυσπιστία μας δεν είναι δικαιολογημένη. Στο χέρι της επίσης είναι να λογικευθεί και όσον αφορά στο Κυπριακό. Διότι τα ζητήματα αυτά είναι αλληλένδετα. Και τούτο πρέπει να συνέπεια να τονίζεται από την ελληνική διπλωματία.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εστία του Σαββάτου