Γράφει ή "Αννα Δημητρίου
Μελετώντας τό έργο του Άϊβαλιώτη Φώτη Κόντογλου διαπιστώνεις
αμέσως τό λόγο, γιά τόν όποιο σήμερα αφήνουν νά περνάει απαρατήρητο. Ό
Κόντογλου είναι πάνω άπ' όλα "Ελληνας διανοητής, κι όλο του τό έργο είναι
διάχυτο άπό Ελληνικότητα. Είναι εμπνευσμένο άπ' τήν «Πονεμένη Ελλάδα», τήν
Ελλάδα τών τελευταίων βυζαντινών χρόνων, της "Αλωσης, της Τουρκοκρατίας,
τήν Ελλάδα της Κλεφτουριάς, γιατί μέσα σ' αυτή τήν Ελλάδα βρίσκει τήν Προγονική
Κληρονομιά του, της όποιας καί γίνεται ένθερμος κήρυκας.
Η ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ
Ο Κόντογλου θέλει τά πάντα νά πηγάζουν άπ' τήν Προγονική
αυτή Κληρονομιά, τήν Πολιτιστική Παράδοση τοϋ τόπου του, γιατί πιστεύει πώς ή
Παράδοση είναι ό μοναδικός αληθινός δρόμος, γιά κάθε έκφραση τής ζωής μας. Πονά
γιά τήν ξενομανία πού έχει καταλάβει τούς Έλληνες σ' όλα τά επίπεδα, πονά γιά
τούς Έλληνες πού περιφρονούν κάθε τί τό ελληνικό, αντικαθιστώντας το μέ τό
«μοντέρνο, τό φράγκικο». Θεωρεί χρέος του καθενός, πού αληθινά αγαπά τόν τόπο
του, νά αγωνιστεί
εναντίον αύτού του ρεύματος πού θά μας πνίξει; θά σαρώσει τά
θεμέλια μας.' Η ξενομανία, λέει, είναι άρρώστεια. Κι απευθύνεται σ' αυτούς πού
φορούν «τά μουχλιασμένα άποφόρια τών ξένων» πού θέλουνε μιάν Ελλάδα χωρίς τίποτα
τό Ελληνικό «ούτε καί τή γλώσσα της την ίδια», σ' αυτούς πού δέν τούς αρέσει ό
Διάκος, άλλά ό Μαλατέοτα, πού δέν τούς αρέσει ή Αγία Σοφία, άλλά τό τέρας του Αγίου Πέτρου, πού δέν τούς αρέσει ό
αγιασμένος καί μοσχοβολημένος Παπαδιαμάντης, άλλά ο φανφαρόνος Ντ’ Άννούτσιο, ν'
αφήσουν ήσυχο «τόν τιμημένο άρχοντα, τόν Έλληνα» νά ζήσει καί νά πεθάνει άρχοντας, σαν τόν,
Παλαιολόγο, κι όχι σάν αυτούς μασκαρεμένους: Ή Ελλάδα, λέγει, είναι πλούτος γης. Δέν βγάζει
μανιτάρια, «ζαμπόν» καί τυριά βρώμικα. Η Ελλάδα γεννά Ομήρους, Ησίοδους, Αίσχύλους,
Πίνδαρους, Πολύκλειτους, Ικτίνους, Χρυσόστομους, Βασίλειους, Άνθέμιους, Πανσελήνους,
Φερραίους, ποιητές τών δροσερών βουνών...
Η ΜΟΥΣΙΚΗ
Ο Κόντογλου μιλά μέ περιφρόνηση, γιά όσους περιφρονούν τήν
' Ελληνική μουσική, προτιμώντες «τίς νερουλιασμένες καντάδες καί τίς βαρκαρόλες,
ώς τά ούρλιάγματα τών άραπάδων, τών Μεξικάνων καί τά κακομοιριασμένα κι
ανούσια τραγούδια τών νοτιοαμερικάνων. Μέ τέτοια μουσικά νεροβράσματα.κι άποφάγια
θέλουνε νά θρέφωνται αυτοί οί λεγόμενοι Έλληνες, πού κληρονομήσανε τόν τόπο πού
γεννήθηκε ό Τέρπανδρος κι ό ' Αρίωνας, δηλ. οί αρχαιότερες ρίζες της μουσικής
στόν κόσμο». ' Η μουσική μας, λέει, είναι απλή, σεμνή, καθαρή, όπως άπλά
είναι καί τά όργανα της.' Η λύρα πού έπαιζε ό Τέρπανδρος, τό σαντούρι πού
έπαιζε ό Όμηρος, ή φλογέρα πού έπαιζε ό Εύμαιος. Ο Κόντογλου βεβαιώνει πώς ή βυζαντινή
μουσική είναι συνέχεια τής αρχαίας Ελληνικής μουσικής, πού διαδόθηκε στην Ασία
μέ τόν Μέγα Αλέξανδρο. Αυτή τή μουσική πήρανε οί Σύροι, οί Πέρσες καί προπάντων
οί Άραβες «κι άπ' αύτούς τήν πήρανε οί Τούρκοι πού τήν παραλλάξανε αναλόγως τή
φυλή τους καί γι' αυτό κάποιοι προκομένοι άπό τούς φραγκεμένους "Ελληνες
τή λένε Τουρκική». "Ας μή τό ξεχνάμε κι έμείς αυτό!
Η ΤΕΧΝΗ
Η τέχνη μας, λέει ό Κόντογλου, είναι κι αυτή σαν τή φύση
μας, άπλή άπ' έξω καί πλούσια άπό μέσα. Δυό - τρεις κολόνες στέκουνται άπάνου σ'
ένα ψηλό «κάβο» κι είναι τόσο αρμονικές μέ τήν τοποθεσία, πού θαρρεί κανείς πώς
καί τά δύο, τό φυσικό καί τό τεχνητό, τό έκανε τό ίδιο χέρι, το ίδιο αίσθημα!
Ο Κόντογλου είναι λάτρης της Βυζαντινής Τέχνης, της Ανατολικής Τέχνης, όπως τήν αποκαλεί. Ανατολή
είναι τό Βυζάντιο, ή βυζαντινή Ελλάδα, ένώ ή Δύση είναι ή «φραγκιά» πού απροκάλυπτα
περιφρονεί:«Η τέχνη τής Ανατολικής Χριστιανοσύνης είναι καθαρή θροφή γιά τό
πνεύμα καί χαρά γιά τά μάτια. Τό ιδεώδες τής Ανατολής απέχει άπό τό ιδεώδες
τής Δύσης όσο κι ό ουρανός άπό τή γή. ' Η Δύση έκανε πράγματα συνηθισμένα καί
μάταια. Για αυτό ό Θεοτοκόπουλος έπεσε ανάμεσα στά έθνη εκείνα, όπως ό
Προμηθέας, πού πήγε τό φως σέ κείνους πού ζούσανε στό σκοτάδι». Η αγάπη του
Κόντογλου γιά τή Βυζαντινή Τέχνη φαίνεται καί άπό τό ζωγραφικό του έργο. Οί
Αγιογραφίες του αποπνέουν βυζαντινή πνευματικότητα καί κατανυκτικότητα, όπως
έξ άλλου καί τό υπόλοιπο έργο του.
Ο Φώτης Κόντογλου, αγνός ορθόδοξος Χριστιανός, έζησε χωρίς
υποκρισίες καί σκοπιμότητες. Σάν γνήσιος " Ελληνας πού ήταν νοιαζόταν
μό-νρ γιά τήν «βλογημένη Ελλάδα», τήν
«βλογημένη φύτρα» της καί τήν ' Ορθοδοξία της. Κι αυτό ακριβώς συνετέλεσε στό νά μήν
αναγνωριστεί ότι ανήκει ..στους, κορυφαίους ,πνευματικούς άνδρες του τόπου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η ομάδα του Κοινού Παρονομαστή δίνει την ευκαιρία στον καθένα να εκφραστεί ελεύθερα χωρίς ύβρεις και προσωπικές αντιπαραθέσεις
Οι απόψεις, θέσεις του συγγραφέα- αρθρογράφου δεν υιοθετούνται απαραίτητα από την συντακτική ομάδα του Κοινού Παρονομαστή
Σχόλια που δεν θα είναι σύμφωνα με το πνεύμα της ομάδος διαχείρισης δεν θα προβάλλονται
Ομάδα Κ.Π