Μουσικοί σε κρίση

Του καθηγητή μουσικής – μουσικολόγου Δημήτρη Γρίβα  
Η Ελλάδα έχει μεγάλη πείρα σε περιόδους κρίσης· εθνικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές. Παρατηρούμε όμως ότι πάντα η Τέχνη ήταν πιο μπροστά, ήταν ο προπομπός και στην είσοδο και στην έξοδο από την κρίση. Στο απόγειο της αθηναϊκής κοινωνίας ο Πλάτωνας μίλησε για εκφυλισμό της μουσικής τον οποίο ακολούθησε ο αρχαίος κόσμος. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας σημειώθηκαν δυο περίοδοι μουσικής άνθισης, η μια μάλιστα λίγο πριν την επανάσταση του '21. Έτσι έγινε και το 1893 με το "δυστυχώς επτωχεύσαμεν" και στη μικρασιατική καταστροφή του 1922 και στην κατοχή και στη δικτατορία.

Και σήμερα ζούμε μια νέα περίοδο κρίσης. Τα σημάδια της ήταν ορατά ήδη εδώ και μια εικοσαετία περίπου πριν στο χώρο της Τέχνης, μια τέχνη που εκφυλίζονταν και ξεπουλιόταν πάνω στα τραπέζια των σκυλάδικων, στα πολιτικά γραφεία  και στα στούντιο των δισκογραφικών εταιρειών. Όμως τα πράγματα άλλαξαν· τα σκυλάδικα έκλεισαν αφού οι νεοέλληνες δεν έχουν πια λεφτά για λουλούδια και σαμπάνιες, τα πολιτικά γραφεία δεν μπορούν πια να κάνουν ρουσφέτια και οι δισκογραφικές εταιρείες σε κατάρρευση πνέουν τα λοίσθια από την ελεύθερη διακίνηση μέσω διαδικτύου.

Με νέα δεδομένα λοιπόν ορίζεται το νέο καλλιτεχνικό τοπίο. Η κρίση λειτουργεί ως  εφαλτήριο για την αναβάθμιση της Τέχνης. Αναμφίβολα, οι νεοέλληνες με τα λιγοστά χρήματα που διαθέτουν για την ψυχαγωγία τους θα αναζητήσουν την ποιότητα, θα ξεφύγουν από τα "δήθεν" αναζητώντας την αυθεντικότητα και θα ξαναανακαλύψουν αξίες που χάθηκαν (πανηγύρια, συντροφικότητα, ρομαντισμό) μέσα από άλλους χώρους κι άλλες δομές.     

Οι νέοι μουσικοί είναι 20 - 30χρονα παιδιά που δεν πρόλαβαν τους πρωτοπόρους δημιουργούς αλλά μεγάλωσαν στην πολιτιστική μιζέρια της χλιδής και της παρακμής. Νέοι θυμωμένοι αλλά κι αποφασισμένοι να αφήσουν πίσω τους το κακό παρελθόν και να φτιάξουν το μέλλον που τους ανήκει. Αν και έχουν συνήθως εξαίρετες μουσικές σπουδές και είναι καταπληκτικοί μουσικοί, ξεκινούν τη ζωή τους με την εργασιακή ανασφάλεια ως κανόνα. Δεν διστάζουν να παρουσιάζουν τη δουλειά τους ως καλλιτέχνες του δρόμου, ενώ τα πρωινά δουλεύουν για βιοπορισμό ως πωλητές, ντελιβεράδες, ή ό,τι άλλο άσχετο. Το μουσικό τους μέλλον είναι απρόβλεπτο, δεν παύουν όμως να παλεύουν σκληρά για τα όνειρά τους. Συνειδητοποιούν ότι πια τίποτα δεν γίνεται από τύχη ή γνωριμίες αλλά η επιτυχία είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς. 

Προσαρμόζονται σε ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης κι αντίληψης των πραγμάτων, όχι τόσο ορθολογιστικό αλλά ίσως πιο ρομαντικό. Είναι παιδιά με περίσσευμα θέλησης που με πείσμα δεν το βάζουν κάτω. Υπολογίζουν περισσότερο στην ηθική ανταμοιβή παρά στην υλική. Κάνουν μουσική γιατί τους αρέσει, τους εμπνέει, τους γεμίζει. Κίνητρο είναι η αίσθηση και η ικανοποίηση της δημιουργίας. Έχουν μάθει καλά πως κρίση είναι να σου στερούν τη δημιουργικότητα. Πιστεύουν ότι παρά τις αντιξοότητες η μουσική στο τέλος θα νικήσει.

Εμείς, είτε είμαστε απ' αυτούς που "ακούμε λίγη μουσικούλα για να περάσει η ώρα" είτε  υπολογίζουμε τη μουσική σαν "θεμελιώδες πολιτισμικό αγαθό",   στην αρχή βλέπουμε με απορία τα νέα παιδιά να δημιουργούν τις νέες μορφές σε νέα μουσικά σχήματα· στη συνέχεια όμως μας μένει ένα χαμόγελο αισιοδοξίας. Ξεπηδάνε καθημερινά  καλλιτέχνες και μπάντες από διάφορα στυλ που δεν τα περιμέναμε, όπως λάτιν με βαλκανικές αποχρώσεις, παραδοσιακές πινελιές σε ηλεκτρονικούς ήχους. Οι καθιερωμένες μουσικές φόρμες (λαϊκό, ποπ, ροκ, κλπ) καταρρέουν και μεταλλάσσονται. Ψάχνοντας, οι νέοι θα ξαναδημιουργήσουν την κατεστραμμένη Ελλάδα που τρώει τα παιδιά της αλλά ταυτόχρονα από αυτά ξαναγεννιέται.  

Ζούμε σε μια χώρα αλλόκοτη, που η ιστορία της είναι γεμάτη από κρίσεις και ένας λαός σαν τον ελληνικό, αργά ή γρήγορα θα τα καταφέρει. Μέχρι να βρούμε όμως τα σωστά μέσα που θα μας βοηθήσουν να καταφέρουμε να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα μας, εμπιστευτείτε τους νέους, ακούστε τη μουσική τους και ταξιδέψτε. Πολλές φορές ένα ταξίδι μέσα την ίδια μας τη ζωή είναι ό,τι καλύτερο!

το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα " Λαμιακός Τύπος" στις 4/4/2013