Καλάβρυτα 1943 - Τιμούμε τους νεκρούς μας

«ΤΗ 13η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943 ΗΜΕΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ ΚΑΙ ΩΡΑ 12η ΤΩΔΕ ΤΩ ΤΟΠΩ ΑΠΑΣ ΑΡΡΗΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΕΠΕΣΕ ΠΟΛΥΒΟΛΟΙΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΚΑΤΑΚΤΗΤΟΥ ΕΘΝΙΚΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΝ ΕΚΔΙΚΟΥΜΕΝΟΥ».

Αυτό γράφει η Λακωνική επιγραφή του μνημείου που θυμίζει την εν ψυχρώ δολοφονία- εκτέλεση εκατοντάδων Ελλήνων ενήλικων και ανήλικων εξηγώντας και την αιτία . Βλέπετε οι Γερμανοί κατακτητές, δολοφόνοι κατά εικόνα και ομοίωση των κομμουνιστών "ανταρτών" του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ δεν είχαν τέτοιους ενδοιασμούς .Αν θυμηθούμε λίγο το χρονικό της μεγάλης σφαγής και ανατρέξουμε στην ιστορία, θα θυμηθούμε την θρασύδειλη ΕΛΑΣίτικη τακτική των ψευτοανταρτών που χτυπούσαν Γερμανικές περιπόλους και αφήναν στο έρμαιο των Γερμανών τον άμαχο πληθυσμό να τους εκτελούν προς εφαρμογή της διαταγής 1 προς 50. Τακτική που αποσκοπούσε στην
ενδυνάμωση των αντάρτικων μονάδων με πολίτες που φοβόντουσαν γερμανικά αντίποινα προετοιμάζοντας την βίαιη αρπαγή της εξουσίας με την λήξη του πολέμου.Οι κομμουνιστές συμμορίτες υπήρξαν οι ηθικοί αυτουργοί αυτού του εγκλήματος .

                                               

                                                               Το Ιστορικό 

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 έφθασε στα Καλάβρυτα η είδηση της συνθηκολογήσεως της Ιταλίας. Οι Ιταλοί εσάστισαν. Άλλοι έφυγαν στο βουνό και άλλοι έμειναν περιμένοντας κάποια λύση. Την άλλη ημέρα επλάκωσαν στα Καλάβρυτα οι Γερμανοί. Αφόπλισαν τον ιταλικό στρατό και επιδόθηκαν στην λεηλασία. Μια ομάδα Γερμανών έκαψε τα Σουδενά. Εκεί έπιασαν τον Ντίνο Πουλόπουλο, παλληκάρι 18 χρόνων, επειδή είχε ένα δίκαννο. Στις 16 Σεπτεμβρίου τον πήγαν δεμένο στα Καλάβρυτα, όπου τον εκρέμασαν. Το μεσημέρι της επομένης ο γερμανικός στρατός απεχώρησε. (και εκεί θα είχαν τελειώσει όλα, όμως δεν έγινε έτσι).
  Το ίδιο βράδυ μπήκαν στα Καλάβρυτα οι αντάρτες.(όταν έφυγαν όλοι πλάκωσαν οι μάγκες)

        Σχεδόν ένα μήνα αργότερα φάνηκε ένας λόχος Γερμανών, που εβάδιζε προς τα Καλάβρυτα. Στις 18 Νοεμβρίου, λίγο πριν νυχτώση, κοντά στην Κερπινή, άρχισαν οι αψιμαχίες ανταρτών και Γερμανών. Το άλλο πρωί η μάχη φούντωσε. Και μέχρι το βράδυ ο γερμανικός λόχος κατατροπώθηκε. Πολλοί Γερμανοί σκοτώθηκαν, ενώ 62 πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Ελάχιστοι κατάφεραν να γλυτώσουν με την φυγή. Μετά από δύο ημέρες, ισχυρές δυνάμεις Γερμανών ξεκίνησαν από το Αίγιο, με σκοπό να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους. Οι αντάρτες κρύφτηκαν στο βουνό. Φεύγοντας, όμως από τα Καλάβρυτα σκότωσαν τους τραυματίες – αιχμαλώτους με φρικτά βασανιστήρια, τους κατακρεουργησαν για να τους βρουν οι Γερμανοί σε άθλια κατάσταση ευρέθησαν ακρωτηριασμένοι (άνευ γεννητικών οργάνων) κατά την γνωστή συνήθεια των "ηρωικών" μαχητών του ΕΛΑΣ) 

Η διαταγή εκτελέσεως των αιχμάλωτων προς την ΙΙΙ μεραρχία του ΕΛΑΣ ανευρέθει και φέρει την υπογραφή του Δημητριου Μίχου, αρχηγού των τοπικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, που ήταν γνωστός ως "Σταυραετός". Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί πήγαν στην Κερπινή είδαν το πεδίο της μάχης και ξαναγύρισαν στο Αίγιο. Οι Καλαβρυτινοί, προς στιγμήν ξανάσαναν.

                                                 

                                                           ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ

           Ωστόσο, οι Γερμανοί δεν ξέχασαν την ήττα τους στην Κερπινή. Ζητούσαν εκδίκηση. Προετοίμαζαν κρυφή εκστρατεία.

           Στις αρχές Δεκεμβρίου τρεις μηχανοκίνητες γερμανικές φάλαγγες ξεκίνησαν από την Πάτρα, το Αίγιο και την Τρίπολη, με τελικό προορισμό τα Καλάβρυτα. Η φάλαγγα του Αιγίου έκαψε στο πέρασμά της τους Ρωγούς, την Κερπινή και την Ζαχλωρού, όπου αντιστοίχως σκότωσε 57, 45 και 12 κατοίκους των χωριών αυτών.

          Γρήγορα το θλιβερά μαντάτα έφτασαν στα Καλάβρυτα. Οι Καλαβρυτινοί δίβουλοι, εδίσταζαν. Ο επερχόμενος θανάσιμος κίνδυνος τους μούδιασε.Όταν αρχισε η προέλαση  των Γερμανων προς τα Καλαβρυτα, που ησαν το κεντρο της περιοχής, οι δυναμεις του ΕΛΑΣ παρότι ευρισκοντο στην περιοχή δεν ενεπλακησαν σε μαχη με αυτους, ωστε να τους αναγκασουν να παραιτηθούν η τουλαχιστον να τους καθυστερήσουν και να δωσουν ετσι τον καιρο στο πληθυσμο να εκτιμησει καλλιτερα την καταστασι και να απομακρυνθουν απο τις εστιες τους.  Τελικά σχηματίσθηκε στα Καλάβρυτα μια “επιτροπή υποδοχής” των Γερμανών. Την απετέλεσαν ο αρχιμανδρίτης Δωρόθεος, ο Πρόεδρος της Κοινότητος Χρ. Παπανδρέου, ο γυμνασιάρχης Α. Οικονόμου, ο καθηγητής Ι. Δημόπουλος, ο επιθεωρητής Θ. Παπαβασιλείου και ο Διευθυντής του τοπικού υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης Δ. Σαμψαρέλος.

          Στις 9 Δεκεμβρίου μπήκαν οι Γερμανοί στα Καλάβρυτα. Τους προσεφώνησε γερμανιστί ο Θ. Παπαβασιλείου. Ασυγκίνητοι οι Γερμανοί απάντησαν με εκτελέσεις και εμπρησμούς. Με την πρόφαση ότι οι κάτοικοι των Καλαβρύτων Βλαχάβας και Μπράτσικας κυκλοφορούσαν στον δρόμο σε απαγορευμένη ώρα, τους έδειραν και μετά τους τουφέκισαν στην θέση Πριόλιθο. Παραλλήλως έκαψαν το ξενοδοχείον “Χελμός” και αρκετά σπίτια. Οι Καλαβρυτινοί παγωμένοι παρακολουθούσαν τα συμβαίνοντα. Ήταν αργά πια για να ξεφύγουν.

          Την άλλην ημέρα οι Γερμανοί πήγαν στα χωριά Βυσωκά, Μάζι, Σουδενά και Σούβαρδο. Έψαχναν για τους δικούς τους, που ήταν αιχμάλωτοι στα χέρια των ανταρτών. Τους βρήκαν, σκοτωμένους, σ’ ένα βάραθρο κοντά στο Μάζι. Ήταν οι αιχμάλωτοι της ενέδρας της Κερπινής και διαφόρων άλλων μαχών. Όλοι μαζί περίπου 120.(τους βρήκαν σε άθλια κατάσταση όπως είπα πιο πάνω, κατακρεουργημένους με τα γεννητικά οργανα στο στόμα τους). Οι Γερμανοί έμασαν τα λείψανα και τα εκήδευσαν στην Τρίπολη. Ευθύς μετά γύρισαν λυσασμένοι στα Καλάβρυτα. Στις 11 Δεκεμβρίου ξέθαψαν τρεις Γερμανούς αιχμαλώτους και έκαναν νεκροψία στα πτώματα. Άρχισαν οι ανακρίσεις. Τότε οι Γερμανοί έμαθαν τα πάντα: που είναι οι αντάρτες, πως σκοτώθηκαν οι Γερμανοί τραυματίες και αιχμάλωτοι, πότε πέρασαν από την περιοχή Άγγλοι και Αμερικανοί αξιωματικοί κλπ. Στο τέλος λήστεψαν τα μαγαζιά και τα σπίτια. Η μοίρα των Καλαβρύτων είχε αποφασισθή. Αλλά οι Καλαβρυτινοί δεν ήξεραν τίποτε. Έτρεφαν ελπίδες πως τάχα θα σωθούν.

                                                        

                                                              Η ΣΦΑΓΗ

          Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 1943. Ημέρα ψυχρή και ομιχλώδης. Ο ήλιος μισοφαινόταν σημαδιακός: Κόκκινος και με “αλώνι”.

         Οι Γερμανοί σηκώθηκαν τα χαράματα. Μάζεψαν τους Καλαβρυτινούς στην πλατεία. Τους χώρισαν όπως χωρίζουν τα πρόβατα από τα κατσίκια. Έκλεισαν τις γυναίκες και τα παιδιά στις αίθουσες του σχολείου. Οδήγησαν τους άνδρες (από 14 χρονών και άνω) προς τον δρόμον του νεκροταφείου. Ήταν πρωί ακόμη – ώρα 9. Σε λίγο η πομπή έφτασε στο ύψωμα Κάστρο, στο χωράφι του Καπή Εκεί οι Γερμανοί τους εκτέλεσαν με συνεχείς ριπές πολυβόλων, σκοτώνοντας περίπου 500 (κατά τις νεότερες εκτιμήσεις) άτομα. Οι γυναίκες και τα παιδιά κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο ενώ το χωριό φλεγόταν. Την επόμενη ημέρα τα ναζιστικά στρατεύματα πυρπόλησαν το μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, που συνδέεται στενά με την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Σήμερα στην θέση του εγκλήματος διατηρείται μνημείο, ως ανάμνησης των πεσόντων και του φρικτού γεγονότος, και κάθε χρόνο γίνεται αναμνηστική εκδήλωση.