Περιοδικό ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ: Σκέψεις για τον Μ. Καραγάτση με αφορμή το έργο του « Κίτρινος Φάκελος» (Πρώτο μέρος)

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο, όταν εξετάζουμε ένα συγγραφέα, να ψάχνουμε για τά θετικά μορφολογικά στοιχεία του, γιά τά σημεία συμφωνίας του η άσυμφωνίας του με την σχολή πού ακολουθά, νά ψάχνουμε ίσως νά απομυθοποιήσωμε τά σύμβολα του. Έκεΐνο πού σπάνια κάνουμε αν ποτέ το κάνουμε, είναι νά διακρίνουμε την βιοθεωρία και το κυριότερο την κοσμοθεωρία του συγγραφέα· Μ’ αυτό το τελευταίο σάν οδηγό και άξονα αναφοράς θά προ­σπαθήσουμε νά μελετήσουμε τον Μ. Καραγάτση· θά δούμε σέ ποιά φιλοσοφική θεωρία βασίζεται το έργο του και που καινοτομεί όταν αναφέρεται σ' αύτήν. Μέ λίγα λόγια δηλαδή πώς μορφοποιεί τήν κοσμοθεωρία του και σέ ποιά, βιοθεωρία οδηγείται άπ'αύτήν.

Σέ γενικές γραμμές, μπορούμε νά πούμε ότι είναι θιασώτης της επιλεκτικής Βουλησιοκρατίας. Δέχεται σέ γενικές γραμμές τον Α.Σοπεγχάουερ, ενώ σάν βιοθεωρία, προτείνει μετά άπο μιά καθαρά επιλεκτική διεργασία ένα κράμμα Νιτσεϊσμοΰ, Μακιαβελλισμου μέ μικρές αναφορές στον FURHEPRINTZIR του Ρόζεμπεργκ·

Κατά τον Σοπεγχάουερ υπάρχουν, μέσα στον εγκέφα­λο, νευροβιολογικές δομές, πού ανταποκρίνονται στήν ε­ξωτερική οργάνωσι του κόσμου, (χώρος, χρόνος, αιτιότητα ουσία). "Ετσι υπάρχει ενας αμοιβαίος άλληλοπροσδιορισμός υποκειμένου άντικειμένου. Ουσία του κόσμου είναι η Βούλησις. Οι γενικές δυνάμεις της φύσεως (βαρύτητα) πού εκδηλώνονται σέ κάθε ύλη, είναι ο κατώτερος βαθμός της άντικειμενικοποιήσεως της βουλήσεως. Είναι οι άμεσες εκδηλώσεις της βουλήσεως. "Ετσι ενώ αυτές δέν υ­πάγονται στους κανόνες της τυπικής λογικής, τά φαινό­μενα τους υπάγονται . Ή ίδια ή δύναμις σάν έκδήλωσις τής βουλήσεως δέν ύπόκειται στις αρχές του λόγου. Εί­ναι έξω άπό τον χρόνο και βρίσκεται παντού στον χώρο Παραμονεύει μέ συνέχεια καί συνέπεια τον έρχομό τών συνθηκών, πού μ’ αυτές μπορεί νά εκδηλωθή καί νά καθο­δηγήση μιά καθορισμένη ύλη άφού εξουδετερώσει τίς δυνάμεις πού μέχρι τότε κυριαρχουσαν. Σέ τελευταία δηλαδή ανάλυσι ο χρόνος υπάρχει γιά τήν παρουσιάσι καί όχι γι αυτήν τήν ίδια τήν δύναμι. Γιά τον Σοπενχάουερ, ή ζωή είναι μιά ανώτερη ποιοτικά έκδήλωσις. Είναι μία βούλησις γιά διάρκεια καί κυριαρχία.

Στο μυθιστόρημα "Κίτρινος Φάκελλος", σάν πρώτο δείγμα τής βιοθεωρίας του Καραγάτση τίς σκέψεις του γιά τον αρχηγό.....  

"Πρέπει νά ξεκαθαρίσω αν είμαι άνθρωπος δυνατός η αδύνατος. Στήν πρώτη περίπτωσι ή άντικειμενική ηθική δέν εχει σημασία γιά μένα. Οι δυνατοί ακολουθώντας τήν προσταγή του βιολογικού νόμου, άρχηγεύουν στους αδυνάτους καί τους εκμεταλλεύονται γιά τήν ικανοποίησι κάθε πάθους τους προς δημιουργία η άπολαύσεως. Μήν ξεχνάμε ότι ή άπόλαυσις είναι στενά συνηφασμένη με τήν δημιουργία γιατί χωρίς τήν ψυχική εύφορία, πού τούς προσφέρει, οί δυνατοί δέν θά εύρισκαν, τον δημιουργικό οίστρο. Ο διαχωρισμός τής άνθρωπότητος σέ δυνατούς δυνάστες καί αδυνάτους δυναστευομένους αποτελεί πραγματικότητα, απόρροια φυσικής επιτα­γής αδέκαστου, κι ή αντικειμενική ηθική είναι φενάκη, επιβεβλημένη στους ηλιθίους αδυνάτους από τούς νοήμονας δυνατούς, καί πού επιτρέπει στους πρώτους νά δέχωνται παθητικά τήν δυνάστευσι των δευτέρων. Ο Νιτσεϊκός υπεράνθρωπος έχει τό προνόμιο νά χαίρεται τήν ζωή ανεξέλεγκτα, καί νά μεταχειρίζεται το κοπάδι των ύπερ ανθρώπων χωρίς οίκτο, γιά τήν ικανοποίησι του πάθους του.

Κατάντησα οπαδός του Ροζεμπεργείου Φυερπριντσιπ Γιατί όχι αν πιστεύω στήν αλήθεια του; Ή φύσις μ έ­πλασε άργηγό καί στους άργηγούς τά πάντα επιτρέπονται γιά το καλό των άργηγευομένων. Κάθε προσπάθεια έχει τά μοιραία της θύματα, μά οι υπόλοιποι θά κερδίσουν όπωσδήποτε από τό άρχηγικό μου επίτευγμα. Πρέπει να παραδεχθώ ότι σάν δυνατός καί αρχηγός οφείλω νά είμαι καί άμοράλ, δηλαδή αδιάφορος προς τήν αντικειμενική ηθική, άλλά καί ανελέητος προς τούς αδυνάτους πού παραβιάζουν τούς κανόνες της. Γιά όλους τούς άνθρώπους δεν ίσχύουν τά ίδια μέτρα καί σταθμά, κι ή δημιουργία δέν είναι προνόμιο του καθενός, ή δημιουργία είναι για τήν έξύψωσι τής ολότητας. Τό ριζικό μ΄έταξε δημιουργό γιά τό καλό του συνόλου."Αν γιά νά πετύχω τον σκοπό μου αναγκαστώ νά πατήσω σέ μερικά πτώματα, δέν θά διστάσω Ή ζωή είναι πόλεμος, κι ο πόλεμος είναι ή προσπάθεια νά επιτευχθή κάποιο ηθικό αποτέλεσμα μέ μή ηθικά μέ­σα."Αν πιστεύω σ'αύτό, κανένας δισταγμός συμβατικής ήθικής δέν πρέπει νά μέ εμπόδιση. Γιατί άλλοιώς δέν θά ήμουν ο αρχηγός, άλλα ένα νούμερο του τεράστιου, του εύεπηρέαστου καί άβουλα κατευθυνόμενου κοπαδιού..."

Δέν θά σταματήσω στις αναφορές, πού μόνες τους η δέν οδηγούν πουθενά η σέ λάθος δρόμο μπορούν νά μας οδηγήσουν. Έκεί πού πρώτα-πρώτα θά σταματήσω, είναι ή θέσις του γιά τον βιολογικό νόμο, ανάμεσα στους άρχο­ντες καί τούς αρχόμενους, καί στις Μακιαβελικές ιδιό­τητες του ήγέτου.

Μέσα από ενα καθαρά Δαρβινικό επηρρεασμό, όπου πρώτο ρόλο παίζει ή δευτέρα αρχή τής επιλεκτικής φι­λοσοφικής μεθοδολογίας, (αρχή τάσις κυριαρχίας τών α­νωτέρων μορφών στίς κατώτερες) δίνεται το πρώτο χαρα­κτηριστικό του ήγέτου, η δύναμις. Σάν δυνατούς θεωρεί, πιστεύω αυτούς, πού προσαρμόζονται πιο καλά στίς εξω­τερικές συνθήκες, αυτούς πού θετικότερα απαντούν στά ερεθίσματα τής κάθε στιγμής . Έκείνο όμως, πού πρέπει, νά προσέξουμε εδώ είναι το ότι ο ηγέτης αυτός διαμορφώνει τίς εξωτερικές αντικειμενικές συνθήκες καί τίς οπλίζει μέ τό σύστημα αύτό τής ήθικής, δημιουργεί θά έλεγα το ήθικό κλίμα τών ερχομένων. Ό ίδιος σάν δια­μορφωτής της είναι πάνω απ'αύτή, απ'τήν άλλη μεριά οί αδύνατοι γνωρίζουν όλο τό βάρος της ισχύος της αν δέν τήν επιζητούν κι όλας. Ό ηγέτης αυτός λοιπόν είναι μέ λίγα λόγια ο Νιτσεϊκός υπεράνθρωπος, σέ πολλά σημεία, καί ιδιαίτερα στόν άμοραλισμό, είναι ο ηγεμόνας του Μακιαβέλλι, είναι τελικά ο σημερινός ηγέτης του μαζανθρώπου, η του παρακμασμένου ΗΟΜΟ SΑΡΙΕΝS.

από το εθνικιστικό περιοδικό το ΚΙΝΗΜΑ τεύχος 14 - 1 Μαίου 1976