Η αποχή δεν δικαιώνει τον πατριωτισμό.

γράφει ο Δημήτρης Γκίκας*

Το υψηλό ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ στη Μακεδονία έδειξε να ξαφνιάζει, ακόμα και να εξοργίζει, αρκετούς συμπολίτες μας. Όμως, τα στοιχεία αυτά δείχνουν ένα μόνο πράγμα: ότι η πλειοψηφία της αποχής στις εκλογές προήλθε από τον πατριωτικό χώρο. Κακώς, κάκιστα. Αλλά αυτό συνέβη.
Ο συγκεκριμένος χώρος εκφράστηκε στα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία, αλλά δεν εκφράστηκε στην κάλπη. Άλλοι από απογοήτευση, άλλοι διότι δεν θεωρούν ότι εκφράζονται από κόμματα ή, έστω, από μεμονωμένους υποψηφίους, άλλοι διότι θεωρούν πως η εκλογική διαδικασία είναι λίγο – πολύ στημένη, οπότε δεν μπαίνουν στη διαδικασία συμμετοχής σ’ αυτήν.
Υπάρχει ένα ακόμα στοιχείο: η απουσία ηγετικής φυσιογνωμίας στον χώρο και η απουσία ξεκάθαρων θέσεων και σύγχρονου ιδεολογικού πλαισίου (άρα και οραμάτων) που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις. 

Η άσκηση πολιτικής συνιστά θεμελιώδες συστατικό του ανθρώπινου πολιτισμού. Γι’ αυτό και όσοι ασχολούνται με την πολιτική, πολύ περισσότερο οι άνθρωποι που κατέρχονται στον πολιτικό στίβο, αποτελούν φορέα διαπαιδαγώγησης. Τι είδος διαπαιδαγώγησης, λοιπόν προσφέρει η στάση των πολιτικών ταγών, όταν η ίδια η έννοια του πολίτη δέχεται καθημερινά πλήγματα; 

Το «Όχι» στο δημοψήφισμα μετατράπηκε σε «Ναι», οι αντιμνημονιακοί προεκλογικά μεταλλάχθηκαν σε μνημονιακούς μετεκλογικά. Στον πατριωτικό χώρο αυτή η απαξίωση της πολιτικής συμμετοχής φάνηκε πολύ εντονότερη, καθώς τα ογκώδη συλλαλητήρια είτε απαξιώνονταν σε μέγεθος, είτε οι συμμετέχοντες σ’ αυτά αποκαλούνταν γραφικοί, φασίστες κ.ο.κ., ενώ και η απαράδεκτη στάση των Αρχών απέναντι σ’ αυτά οδήγησε τους συμμετέχοντες στην αίσθηση πως ό, τι κι αν κάνουν δεν εισακούγονται. Αυτό επέφερε και ένα γενικό αίσθημα απαξίωσης της ίδιας της πολιτικής. Προφανώς, αυτό βόλεψε κάποιους από τους πολιτικούς.
Ο πολίτης αισθάνεται αποξενωμένος από την άσκηση πολιτικής. Αισθάνεται υπήκοος, όχι πολίτης. Ιδιαίτερα ο πολίτης που, παρά τις αγκυλώσεις και τα προσωπικά του προβλήματα, τα λάθη και τις παραλείψεις του, εξακολουθεί ν’ αγαπά την πατρίδα του. Τη νοιάζεται, έστω κι αφηρημένα. 

Αυτή τη στιγμή λείπει αυτή η αίσθηση του συγκεκριμένου. Η αίσθηση ότι, καταρχήν, μπορούμε να κάνουμε πράγματα. Ότι δεν έχουν χαθεί όλα. Ότι υπάρχει τρόπος να αγωνιστούμε. Ότι ο πατριωτισμός δεν είναι κάτι απαρχαιωμένο ως αντίληψη, αλλά αντίθετα διαθέτει σύγχρονες βάσεις άσκησης πολιτικής. Ότι ο διεθνισμός δεν είναι η απάντηση σε όλα τα ζητήματα. Ότι τα κόμματα, τα όποια κόμματα, δεν είναι παρά ένας από τους τρόπους άσκησης πολιτικής. Ότι πολλές φορές οι λεγόμενες ομάδες πίεσης, οι πολιτικές δράσεις (οι σοβαρές δράσεις που εδράζονται σε εξίσου σοβαρές θέσεις και προγράμματα, όχι οι «τζάμπα μαγκιές»), μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στη διαμόρφωση ενός υγιούς σύγχρονου ρεύματος πατριωτισμού στη χώρα.
Η αποχή δεν δικαιώνει τον πατριωτισμό. Αντίθετα, τον οδηγεί σε πολιτική αδρανοποίηση. Τα αποτελέσματα στις πρόσφατες εκλογές είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.

*Ο Δημήτρης Γκίκας είναι Διδάκτωρ Πολιτικής και Αισθητικής Φιλοσοφίας