γράφει ο Κωνσταντίνος Τάταρης
Μετά τό Φράνσις Φουκουγιάμα, τόν άνθρωπο πού προφήτεψε
τό "Τέλος της Ιστορίας" μέ τήν παγκόσμια επικράτηση του δυτικού
οικονομικού καί πολιτικοϋ προτύπου, ένας δεύτερος διανοούμενος της σύγχρονης
δυτικής σκέψης έκανε τήν εμφάνιση του καί τ' όνομα αύτοϋ, Σαμουέλ Χάντιγκον.
Έάν ό πρώτος υπήρξε ό θεωρητικός της ιδεολογικοπολιτικής
έκφρασης τής "Νέας Τάξης Πραγμάτων", ό δεύτερος προσπάθησε νά τής
προσδώσει τό επόμενο χαρακτηριστικό πού τής έλειπε: τήν πολιτισμική της
διάσταση.
Ο Καθηγητής Σάμουελ Χάντιγκον πριν άπό αρκετούς μήνες έγραψε
ένα άρθρο στό διεθνώς γνωστό περιοδικό "FOREIGN AFFAIRS" ("Υποθέσεις
του Εξωτερικού") μέ τίτλο "ή σύγκρουση των Πολιτισμών". Στό
συγκεκριμένο άρθρο ό Αμερικανός Καθηγητής υποστηρίζει ότι οί μελλοντικοί
ανταγωνισμοί,
συγκρούσεις καί συρράξεις δέ θά γίνοντα ι μεταξύ των εθνών καί
τών έθνικών κρατών (πού σύντομα θ' αποτελούν παρελθόν), άλλά μεταξύ μεγάλων,
αντιτιθέμενων καί συγκρουόμενων μεταξύ τους Πολιτισμών, ό καθένας άπό τούς
οποίους θά ενσωματώνει καί θά εκπροσωπεί πολλά άπό τά προηγούμενα έθνη. Οί
επερχόμενες συγκρούσεις, συνεπώς, δέ θά έχουν ιδεολογικά ή οικονομικά κίνητρα
(άφού οι ιδεολογίες θά έχουν πεθάνει), άλλά θά βασίζονται στήν εντελώς
διαφοροποιημένη κοσμοθεωρητική έκφραση καί θρησκευτική συνείδηση τών νέων
πολιτισμικών συνόλων. Πρώτο βήμα γιά τίς νέες συγκρούσεις θά είναι οί
θρησκευτικοί πόλεμοι (αρχής γενομένης άπό τόν πόλεμο πού μαίνεται ακόμη στήν
Παλαιά Γιουγκοσλαβία).
Διαφορετικοί καί ανταγωνιζόμενοι
Σ' αυτά τά νέα πλαίσια ό καλός καθηγητής βλέπει οκτώ
διαφορετικούς καί ανταγωνιζόμενους μεταξύ τους, πολιτισμούς: τό δυτικό, τόν
ιαπωνικό, τόν ινδικό, τόν κομφουκιανικό, τόν ισλαμικό, τό σλαυο-ορθόδοξο, τό
λατινοαμερικανικό καί τόν αφρικανικό, οί όποιοι θά εκπροσωπούν άπό δώ καί στό
έξης τό διαφορετικά μοιρασμένο πλανήτη καί οί όποιοι διεκδικώντας ό καθένας γιά
λογαριασμό του επιρροή καί δύναμη, θά διαμορφώσουν τίς νέες γεωπολιτικές
σχέσεις. Έτσι λοιπόν, άπό δώ καί στό έξης, σημείο αναφοράς τής διεθνούς
πολιτικής θά είναι ή διένεξη μεταξύ της Δύσης καί τών μή δυτικών πολιτισμών,
πού θά προέλθει άπό τήν προσπάθεια του...ανώτερου δυτικού πολιτισμού νά μεταδώσει
τίς...αξίες "τής δημοκρατίας καί του φιλελευθερισμού" στους υπόλοιπους...υποδεέστερους
πολιτισμούς καί άπό τίς αντιδράσεις τών τελευταίων στόν έκδυτικισμό τους θά
δημιουργηθούν οί νέες συγκρούσεις στά όρια αυτών τών Πολιτισμών (φαίνεται πώς
ή Δύση ποτέ δέ σταμάτησε νά υποκινεί σταυροφορίες).
Μέ τά αυτά "πολιτισμικά κριτήρια" ή Ευρωπαϊκή
Ήπειρος διακρίνεται μέ μιά νοητή πολιτισμική γραμμή (τή "βεδούδινη"
διαχωριστική γραμμή τών Πολιτισμών) σέ δύο ολότελα διαφορετικούς κόσμους :
Στήν αριστερή πλευρά αυτής τής "γραμμής" βρίσκονται οί σημερινοί λαοί
καί πολιτισμοί τής Δυτικής Ευρώπης συμπεριλαμβανομένων τών Λιθουανών, τών
'Εσθονών καί τών Λεττονών τής παλαιάς Σοβιετικής "Ενωσης καί τών Σλοβένων
καί Κροατών τής παλαιάς Γιουγκοσλαβίας. Στή δεξιά πλευρά τής γραμμής βρίσκονται
οί χριστιανορ-θόδοξοι καί μουσουλμανικοί λαοί καί πολιτισμοί. Οί λαοί τής
"αριστερής" πλευράς μοιράζονται τήν ϊδια κουλτούρα καί ιστορία
(φραγκική Ευρώπη, Ιταλική Αναγέννηση, Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, Γαλλική
Επανάσταση, Βιομηχανική Επανάσταση, λατινογενές αλφάβητο, προτεσταντική ή
καθολική θρησκεία) καί έχουν συνειδητοποιήσει πλήρως τίς αξίες του
φιλελευθερισμού καί τής δημοκρατίας. Στή "δεξιά πλευρά" βρίσκονται
λαοί καί πολιτισμοί πού δέν...συνειδητοποίησαν πλήρως τίς δυτικές αξίες, είναι
επίγονοι τοΰ Βυζαντίου, τής Ρωσικής καί τής "Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
έχουν ελληνικό ή κυριλλικό (έλληνογενές) αλφάβητο (τελείως διαφορετικό άπό τό
λατινογενές), ορθόδοξη ή μουσουλμανική ταυτότητα καί συνεπώς... καθυστερημένη
νοοτροπία. Μ' αυτό τό "χάρτη" ή "Ελλάδα εντάσσεται στό
σλαυο-ορθόδοξο πολιτισμικό μόρφωμα, είναι δηλαδή τμήμα τοΰ σλαυο-ορθόδοξου κόσμου.
Τίς απόψεις αυτές έτρεξε νά επικροτήσει μέ άρθρο του
γνωστός δυτικόφρονας συμπατριώτης μας, ό κ.Παπανδρόπουλος (τής ομάδας Δήμητρας),
ό όποιος είρωνευόμενος τήν αισθηματική σύνδεση πού σήμερα παρατηρείται μεταξύ
τοΰ ελληνικού καί τοΰ σερβικού λαοΰ, προέβη στίς έξης "βαθυστόχαστες"
παρατηρήσεις : "...Έτσι ή "Ελλάδα θά είναι, μέρος τοΰ σλαυο-ορθόδοξου
πολιτισμοΰ, γεγονός πού σήμερα είναι φώς-φανάρι. 'Εξ' άλλου, ή "Ελλάδα, εμμέσως
πήρε μέρος καί σ' ένα σκληρό θρησκευτικό πόλεμο στά Βαλκάνια, δίνοντας
ξεκάθαρα τό στίγμα της. Κατά συνέπεια, ή άπό πλευράς καθηγητή Σ. Χάντιγκον
κατάταξη τής χώρας μας στή σλαυο-ορθόδοξη κοινότητα άπό πολιτισμικής καί
θρησκευτικής πλευράς κάθε άλλο παρά "ανθελληνική" είναι. "Εκφράζει
μιά βαθιά ελληνική πραγματικότητα καί οί οπαδοί της στήν "Ελλάδα θά πρέπει
νά αισθάνονται μεγάλη ικανοποίηση πού αναγνωρίζεται διεθνώς".
Ό "Ελληνικός πολιτισμός
"Εμείς, σάν Έλληνες εθνικιστές, έχουμε νά κάνουμε σέ
δυτικιστές διανοούμενους καί έκδυτικισμένους γραικύλους, μιά ερώτηση καί νά
υποβάλλουμε τρεις παρατηρήσεις:
α) Έάν υποθέσουμε ότι υπάρχουν πράγματι πολυεθνικοί
πολιτισμοί, πολιτισμοί πού διαμορφώνουν καθοριστικά τήν παγκόσμια κουλτούρα,
αυτοί είναι μόνον οί οκτώ στόν αριθμό πού ό Σάμουελ Χάντιγκον επισημαίνει; Ό
ελληνικός πολιτισμός, στή διαχρονική του παρουσία, πού εκφράστηκε πολιτειακά
μέ δύο Οικουμενικές Αυτοκρατορίες καί επέδρασε αποφασιστικά στή διαμόρφωση τών
περ ισσοτέρων άπό τούς αναφερθέντες πολιτισμούς (συμπεριλαμβανομένων τοΰ
αραβικού καί του ίνδικοΰ) παύει νά υφίσταται σάν αυθύπαρκτη, ξεχωριστή καί
παγκόσμια πρόταση;
β) Ή σύγχρονη Δύση είναι, όπως εύστοχα παρατήρησε ό
συγγραφέας Παύλος Μάτεσις, "μιά συνταξιούχος τοΰ πολιτισμού". 'Από
πού αντλεί τήν υποτιθέμενη ανωτερότητα της ό Σ. Χάντιγκον; Ό Καισαροπαπικός
σκοταδισμός καί ό λουθυροκαλβινικός πουριτανισμός (ή θρησκευτική έκφραση τής
Δύσης) δέ νομίζω ότι είναι οί καλύτερες διέξοδοι γιά τίς υπαρξιακές αγωνίες καί
μεταφυσικές ανησυχίες τοΰ σύγχρονου άνθρωπου άπό τήν άλλη, ό σύγχρονος
δυτικός πολιτισμός, γέννημα τής ""Αναγέννησης" τοΰ 15ου αι., καί
τοΰ Εύρωπαϊκοΰ Διαφωτισμού, μέ τήν εμποροκρατική αντίληψη τών ανθρώπινων
σχέσεων, τήν αποθέωση τοΰ όρθολογισμοΰ, τής τεχνολογίας καί τοΰ ατομισμού, είναι
ή κύρια αιτία γιά τά πνευματικά αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου. Βεβαίως, ό
αληθινός δυτικός πολιτισμός υπάρχει είναι ξεχασμένος, άλλά υπαρκτός, άλλο άν ό
κ.Χάντιγκον τόν άγνοεί ή θέλει νά τόν αγνοεί: ή κελτική καί βορειοευρωπαϊκή
μυθολογία καί κουλτούρα, οί ιπποτικές παραδόσεις, οί μεσαιωνικοί θρύλοι, ή
γοτθική αρχιτεκτονική. Αυτό τόν πολιτισμό σεβόμαστε κι έκτιμοΰμε καί γιά τήν
άναζωογόννησή του στή Βόρεια καί Κεντρική Ευρώπη συνεργαζόμαστε μέ τούς
συμμάχους μας Ευρωπαίους Εθνικιστές.
γ) Ή "Ελλάδα δέν ανήκει μόνον στήν Όρθόδοξη Ανατολή
καί, βεβαίως, ό σύγχρονος ελληνισμός δέν είναι τμήμα τοΰ ...σλαυο-ορθόδοξου
κόσμου, όπως ειρωνικά υπαινίσσονται oi δυτικιστές διανοούμενοι καί υποστηρίζουν
οί εγχώριοι έκδυτικισμένοι γραικύλοι. Ό ελληνικός πολιτισμός υπήρξε
αυτόβουλος καί πολύφωτος, αυτεξούσιος καί άκτινοβόλος, έκινεΐτο πάντοτε
"επί πτερύγων άνεμων" όπως όμορφα παρατηρεί ό αγαπητός Κώστας
Ζουράρις. Έάν ώς Δύση νοείται ό Όρθός Λόγος καί ώς Ανατολή ή αναζήτηση τής
πνευματικής ελευθερίας, ή διαρκής κίνηση, ή προσπάθεια τοΰ Ανθρώπου ν'
απελευθερωθεί άπό τά δεσμά τής λογικοκρατίας, ή αναζήτηση τοΰ υπερβατικού καί
μυστηριακοΰ στοιχείου, τότε ό "Ελληνισμός δημιούργησε καί τήν αληθινή
Δύση ("Αριστοτελικός Όρθός Λόγος) καί τήν αληθινή "Ανατολή
("Ελληνικά Μυστήρια, Μαντεία, "Ιερά, Ιδαίον "Αντρον). Ένας
Πολιτισμός γιά νά εμπνεύσει καί νά δημιουργήσει πρέπει νά συνδυάζει αρμονικά
τό 'Απολλώνειο Φώς τό Διονυσιακό Πάθος καί τό Λυτρωτικό Μυστήριο. "Οπου ή
νεώτερη "Ελληνική Δύση (φιλοσοφία τοΰ Γεωργίου Γεμιστοΰ ή Πλήθωνος)
συνευρεθεί μέτήν "Ελληνική "Ανατολή (αρχαιοελληνική καί
ελληνορθόδοξη περί θείου αντίληψη) ένας νέος ήλιος θά φωτίσει τόν ελληνικό
ουρανό μας. Αυτό τόν Ήλιο δέ θά μπορέσουν νά τόν δουν οί πνευματικά τυφλοί
(δυτικιστές διανοούμενοι) ούτε νά τόν νιώσουν οί διανοητικά στείροι
(έκδυτικισμένοι γραικύλοι) άλλά αλήθεια, ποιος θά νοιάζεται τότε γιά τέτοιους
τυφλούς καί τέτοιους στείρους;
Πολιτισμούς γεννούν τά έθνη
Όσο κι άν δέν τό καταλαβαίνε ι ό Σ. Χάντιγκον ένας
πολιτισμός δέ μπορεί, παρά νά είναι εθνικός γέννημα τής ιδιοσυγκρασίας, τής
ψυχοσύνθεσης, τής προσπάθειας, τοΰ αγώνα ενός έθνους. Βεβαίως, ένας εθνικός
πολιτισμός μπορεί νά συντελέσει στή δημιουργία ή νά επηρεάσει τήν πορεία άλλων
εθνικών πολιτισμών, δέν μπορεί όμως νά πάψει ν αποτελεί ξεχωριστό εθνικό
πολιτισμό: π.χ. άλλο ελληνορθόδοξος, άλλο σλαυο-ορθόδοξος πολιτισμός, άν καί
βεβαίως, ό δεύτερος υπήρξε αποτέλεσμα τής δημιουργικής έκφρασης τοΰ πρώτου σέ
μιά συγκεκριμένη χρονική περίοδο. "Πολιτισμούς γεννούν τά έθνη κι αυτά μονάχα"
είπε ό Μέγας Ίων Δραγούμης. Αύτη είναι ή αλήθεια τής Ζωής, ή επιταγή τής
Φύσης. Πέραν τούτου ουδέν!
"Αν κάποιοι προφητεύουν τήν επικράτηση ή πρεσβεύουν
τήν ανωτερότητα τοΰ δυτικοΰ νεοκοσμοπολιτισμοΰ, κάποιοι άλλοι κάνουν
διαφορετική προφητεία, άληθ ινή αυτή τή φορά: τό θάνατο τοΰ κοσμοπολιτισμού
έν τή γενέσει του καί μάλιστα στή γενέτειρα του. "Ο Λίβυος "Ηγέτης
Συνταγματάρχης Μοαμάρ Καντάφι, ένας συνειδητοποιημένος "Αραβας εθνικιστής
καί εκφραστής τής Τρίτης Πολιτικής Θεωρίας, σέ συνέντευξη του στήν εδρεύουσα
στό Λονδίνο εφημερίδα ""Αλ-Χαγιάτ" (ή εϊδηση πάρθηκε άπό την
εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ" στίς 26/5/1994) υποστηρίζει ότι οί Η.Π.Α.
θά διαλυθούν μέ τρόπο ανάλογο μ' εκείνο τής Ε.Σ.Σ.Δ. καί τής Παλαιάς
Γιουγκοσλαβίας, γιατί ή αμερικανική πολυφυλετική κοινωνία "αποτελεί ένα
δυσαρμονικό μωσαϊκό, πού δέν είναι δυνατόν νά εξακολουθήσει νά
υφίσταται".
Εκτιμά ότι είναι "πιθανή ή εκδήλωση αμερικάνικου
εμφυλίου πολέμου, όπως καί στό Λίβανο" καί ότι οί μαΰροι θά γίνουν
ανεξάρτητοι, οί "Ινδιάνοι επίσης, καί ανεξαρτησία θά έχουν οί λευκοί καί
όλες οί μειονότητες. Σέ κάθε πολυφυλετική κοινωνία, αυτή είναι ή δική μας εκτίμηση,
τό κάθε έθνος επιδιώκει τόν αύτοπροσδιορισμό καί τόν αυτοσεβασμό του. Οί
πολυφυλετικές κοινωνίες θά διαλυθούν, ό κοσμοπολιτισμός είναι αδύνατο νά
υπάρξει. Είπαμε: αυτή είναι ή επιταγή τής Φύσης, ή αλήθεια τής Ζωής!
=================================================
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εθνικιστική εφημερίδα 21ος ΑΙΩΝ αρ. φύλλου 3 τον Ιούνιο του 1994
Υπάρχει το κάτωθι βιβλίο :
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλληνική απάντησις στον καθηγητή Χάντινγκτον
Και στην επιθεώρησι "Φόρεϊν Αφαίρς" περί της θεωρίας "συγκρούσεως πολιτισμών". Αγνοούμενες, αποκρυπτόμενες αλήθειες
Συγγραφείς: Ανδρέας Δενδρινός
Πλέον δεν κυκλοφορεί ή αν υπάρχει έχουν απομείνει πολύ λίγα αντίτυπα. Καλό είναι να εκδοθεί σε pdf και να το διαδώσετε δια της σελίδας αυτής.