«Τροφή» για σκέψη

γράφει η Σοφία Παπά

Ο Προμηθέας αποφάσισε να κλέψει την φωτιά, και την μετέφερε στους ανθρώπους, που ήταν μισοπεθαμένοι. Εκτός από την φωτιά, υπάρχει και μία άλλη εκδοχή ότι τους φανέρωσε και το μέταλλα, ορείχαλκο, σίδηρο, ασήμι, χρυσάφι, επίσης τις τέχνες και τις επιστήμες. Σαν είδε ο Δίας ότι δεν μπορούσε να δαμάσει τον αντίπαλο του σκέφτηκε να τον συλλάβει και να τον δέσει με βαριές αλυσίδες στον Καύκασο στον ψηλότερο του βράχο.. Εκεί κάθε μέρα ερχόταν ένας αετός και έτρωγε το συκώτι του, που κάθε νύχτα αυτό ξαναγινόταν και το μαρτύριο δεν είχε τελειωμό...Το συκώτι είναι το φίλτρο του οργανισμού του ανθρώπου, και όταν δεν λειτουργεί καλά όλος ο οργανισμός μαραίνεται. Αυτό το μαρτύριο συγκίνησε πολύ τον Αισχύλο και έγραψε τον Προμηθέα τον Δεσμώτη.

Προμηθέας, σημαίνει ο προ γνωρίζων ο διορατικός, ο προβλέπων..Υπήρξε μεγάλος ευεργέτης της ανθρωπότητας γιατί ξαναέφερε το γένος των ανθρώπων και πάλι στην ζωή..Ο Προμηθέας εναντιώθηκε στην μοίρα που είχε προικίσει την ανθρωπότητα μόνο με αυτό που της αντιστοιχούσε στην εξελεγκτική κλίμακα και έκλεψε τον "σπινθήρα του νου" από τον Δία και τον έδωσε στον άνθρωπο για να τον βγάλει από την ζωική του αμεριμνησία.. 

Από τότε ο άνθρωπος απέκτησε ατομικότητα, έμαθε πολλά, άρχισε να νοιώθει ότι είναι σπουδαίος. Η φωτιά που έκλεψε ο Προμηθέας από τον Δία συμβολίζει την γνώση, την δύναμη του νου που πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι.

Σύμφωνα με τον Προμηθέα για να είναι σε θέση ο άνθρωπος να διακρίνει τον ύψιστο προορισμό του και να μπορέσει να πετύχει την ανύψωση που του φωνάζει ο ουρανός, πρέπει να επεξεργαστεί και να δουλέψει την ύλη. Πρέπει να δουλέψει και να ακονίσει τον νου του, έστω και μέσα σε αυτά τα περιορισμένα του όρια..Έτσι ξεκινά και η πορεία του ανθρώπου, που προσκολλημένος πια στην ύλη και στην γήινες απολαβές χάνει κάθε μέτρο. Ο πόθος του γίνεται έπαρση και οδηγείται στην πτώση. Ο κεραυνός (διάνοια) που έκλεψε ο Προμηθέας έκανε τον άνθρωπο έρμαιο κάθε πειράματος και ματαιόδοξο, χάνοντας για πάντα την γαλήνη. Ο στόχος ήταν να κάνει την καταγραφή αλλά όχι να προσκολληθεί σε αυτήν.Λέγοντας διάνοια εννοούμε το νου, αλλά τι χωράει αυτό εξαρτάται από τον βαθμό εσωτερικής εξέλιξης του κάθε ενός. Η λογική ενός εξελιγμένου ανθρώπου ενώνεται με αξίες, αρετές και πνευματική διαύγεια.

Η αληθινή πηγή της δύναμης του Προμηθέα βρίσκεται στην αθανασία και στην αδάμαστη θέλησή του...Βλέπουμε μέσα από αυτό το έργο, τα μεγάλα βάσανα του φίλου του ανθρώπου. Έχουμε την συμπάθεια και συμπόνια όλων των δημιουργημάτων προς τον Προμηθέα αλλά και το πλήρες αδιέξοδο του ανθρώπου κατά του συστήματος εξουσίας.. Αυτή είναι η κατάσταση στον Προμηθέα Δεσμώτη, αυτή είναι η διαμάχη.

Ο Αισχύλος προτείνει την λύση, που δεν είναι φυσικά η πτώση του Δία. Στον Προμηθέα τον Λυόμενο, ένα έργο που χάθηκε, αλλά υπάρχουν αναφορές, δείχνει τον Δία να μετανιώνει ,παρόλο που επέμενε στους άκαμπτους όρους. Ο Δίας κατέχει μία νέα και εξαίρετη λειτουργία, την δύναμη να σκέπτεται και να μαθαίνει από τα παθήματα του, και με αυτή την δύναμη της σκέψης ο ίδιος είναι αυτός που δίνει την λύση γιατί ο ίδιος διδάσκεται και αναπτύσσεται.

Τα μηδαμινά μέτρα, με τα οποία ζυγίζει ο άνθρωπος το καλό και το κακό δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην δύναμη που κυβερνά...Η κοσμική δύναμη είναι πέρα από την αντίληψη και δύναμη κρίσης και δεν γίνεται ολοκληρωτικά αντιληπτή...Δεν υπολογίζεται με τα μέτρα που έχουμε επινοήσει για να ταιριάξει στην περιορισμένη και στενή εμπειρία του ανθρώπου, αυτού που αλυσοδεμένος με τις ίδιες του τις σκέψεις, τις επιθυμίες, τους φόβους, τις αγωνίες και προσκολλημένος στα προβλήματα της καθημερινότητας του αδυνατεί να νοιώσει τους παλμούς της άμεσης γνώσης.

Βλέπουμε τον άνθρωπο να βάλλεται από παντού, μόνος σε ένα αδυσώπητο σύμπαν.. Ζει και πεθαίνει μέσα στην άγνοια του.. Δρα σε πλήρη σύγχυση, μπερδεμένος από θεωρίες γιατί δεν του αρέσει να κουράζεται, προτιμά τις εύκολες λύσεις και ξορκίζοντας του φόβους του περιμένει ένα σωτήρα να τον σώσει και να αναλάβει την ευθύνη των δικών του πράξεων... Η έλλειψη πειθαρχίας τον εμποδίζει να εισχωρήσει στην απόλυτη ελευθερία και να επικαλεστεί την "θεϊκή" του πλευρά που όλοι μας έχουμε, αλλά δεν μας περνά από το νου να την χρησιμοποιήσουμε.....