Η ΔΑΡΒΙΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΧΙΣΤΑΙ ΤΗΣ ( Η Μηχανιστική και Δογματική βουλησιοκρατική σκέψις )

Ό βιολόγος καί φυσιοδίφης Κάρολος Δαρβίνος (CHARLES DARWIN 1809-1882) υπήρξε ο πρώτος στά νεώτερα χρόνια, πού εφήρμοσε τήν επιλεκτική μέθοδο επάνω στή βιολογία, διατυπώνοντας τή θεωρία του γιά τήν έξέλιξι τών ειδών. Πρίν από τόν Λαμάρκ καί τόν Δαρβίνο υπήρχε ή γνώμη ότι ό κάθε ζωντανός οργανισμός ήταν αυθύπαρκτος καί δεν είχε καμμιά αχεσι μέ τόν άλλον. Από αυτούς άρχισε γιά πρώτη φορά στά νεώτερα χρόνια να οίκοδομήται ή θεωρία γιά τήν εξέλιξη όλων τών ειδών από κατώτερες μορφές σε ανώτερες. 'Ο Δαρβίνος βασίστηκε καί αΰτός μέ τή σειρά του, όπως ό Σοπεγχάουερ, στήν προσωκρα­τική φιλοσοφία καί ιδιαίτερα στον  Αναξίμανδρο, στον Ηρά­κλειτο καί στόν Εμπεδοκλή.

Ή Δαρβίνειος θεωρία αρνείται τήν μηχανιστική θεωρία τοϋ Λαμάρκ, ότι ή έξέλιξι είναι αποτέλεσμα της επιδράσεως τοϋ περιβάλλοντος πάνω στό κληρονομικό υπόστρωμα. Ό Δαρβί­νος απέδειξε ότι oι νόμοι της κληρονομικότητος είναι σιδερέ­νιοι καί γιά κανένα λόγο ή έξέλιξι δέν οφείλεται στήν κληρονομικότητα τών επίκτητων χαρακτήρων. 

' Η έξέλιξι είναι ένα φαινόμενο δυναμικό καί οί αιτίες πού τήν καθορίζουν δέν βρίσκονται έξω άπό τόν οργανισμό, άλλά μέσα σ' αυτόν τόν ίδιο. Πέντε είναι οί αρχές της θεωρίας τοϋ Δαρβίνου: ή κληρονομικότητα, ό αγώνας γιά τήν ϋπαρξι, ό γεννητικός διαφορισμός, ή φυσική επιλογή καί ή μεταλλαγή. " Η κληρονο­μικότητα είναι τό καθοδηγητικό νήμα εξελίξεως ενός είδους μέσα στόν "ίδιο τόν εαυτό του (εξελικτική άνακύκλησι). Ό αγώνας γιά τήν υπαρξι είναι ένα καθολικό γεγονός πού χαρακτηρίζει αυτή τήν έξέλιξι.

Ό γεννητικός διαφορισμός έχει τή σημασία τής συστηματοποιήσεως  καί άπό αυτό τής διαφοροποιήσεως τών κληρονομι­κών χαρακτήρων στό "ίδιο είδος, στις διάφορες φυλές. Ή φυσική επιλογή έχει τήν έννοια τής καλύτερης προσαρμογής των κληρονομικών χαρακτήρων στις δεδομένες συνθήκες. Καί ή μεταλλαγή στήν άποπροσαρμογή τοϋ παλιού οργανισμού άπό τίς δεδομένες συνθήκες καί τήν έμφάνισι καινούργιων οργανι­κών συστημάτων. "Ετσι κατορθώθηκε νά προσδιορισθή ό γονότυπος σάν τό σύνολο τών κληρονομικών Ιδιοτήτων τοϋ οργανισμού καί ο φαινότυπος σάν τό σύνολο των έκδηλουμένων κληρονομικών ιδιοτήτων τοϋ οργανισμού μέ τήν έπίδρασι τοϋ περιβάλλοντος.  Ή τεράστια συμβολή του Δαρβίνου στή φιλο­σοφία οφείλεται α) στή μέθοδο ερμηνείας τής εξελίξεως τών ειδών β) στήν εισαγωγή τοϋ βιολογικού παράγοντα γιά τήν μελέτη τής ανθρώπινης κοινωνίας.

Τό δρόμο πού άνοιξε ό Δαρβίνος τόν ακολούθησαν πολλοί, στή φιλοσοφία καί στήν κοινωνιολογία. Τό κοινό τους όμως  χαρακτηριστικό είναι ότι δέν κατώρθωσαν νά χρησιμοποιήσουν την επιλεκτική μέθοδο σωστά. Δύο είναι τά μεγάλα ρεύματα πού  προβάλλουν έναν δυναμικό τρόπο σκέψεως καί εισάγουν τή  βιολογική έπιστήμη μέσα στήν κοινωνιολογία: τό Μηχανιστικό  καί τό Δογματικό

Τό χαρακτηριστικό του πρώτου είναι ότι δέχεται τήν εξέλιξη της κοινωνίας μηχανικά, θεωρώντας αυτήν τήν ϊδια σαν ενα βιολογικό σχήμα και παραβλέποντας τό γεγονός, ότι ή βιολογική βάση υπάρχει μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, όχι εξω άπ' αυτόν.

Τό χαρακτηριστικό του δευτέρου εΐναι ότι αρνείται τήν διάκριση του κοινωνικού, του πολιτιστικού και τον ιστορικού επιπέδου, υπο­βιβάζοντας τήν επιλεκτική σέ μία θεωρία της βιολογικής έπιλογής εκεί, πού θά έπρεπε νά υπάρχει κοινωνική, πολιτιστική και ιστορική επιλογή.  

Ό HERBERT SPENCER (1820-1905) υπήρξε εκείνος πού υιοθέτησε πρώτος τή μέθοδο τοϋ Δαρβίνου καί τήν εφήρμοσε στήν Κοινωνιολογία, στή Φιλοσοφία τοϋ Πολιτισμού καί στή Φιλοσοφία τής Ιστορίας. Ό SPENCER παρεδέχθη ότι οί αρχές τής επιλεκτικής διέπουν όλες γενικά τίς σφαίρες τοϋ Είναι, δηλαδή τής πραγματικότητος. "Ετσι ό Κόσμος γίνεται φαινόμενο συνεχές καί αδιαίρετο. Σ' όλες τίς βαθμίδες τής πραγματικότητος υπάρχει έξέλιξις καί αγώνας γιά κυριαρχία. Ή κάθε βαθμίδα τής πραγματικότητας διαφέρει άπό τήν προηγούμενη της άπό άποψη ποιοτική καί πραγματοποιείται μέ τόν πρώτο καί βασικό νόμο τής

συστηματοποιήσεως. Γιά τόν SPENCER ό τύπος αυτός τής εξελίξεως «άπό άμορφη μάζα σέ συστήματα» διέπει όλες τίς σφαίρες τής πραγματικότητος, τόν κόσμο τών νεφελωμάτων καί τών γαλαξιών, τόν κόσμο τών έμψυχων όντων, τόν κόσμο τών κοινωνικών οργανισμών καί τών επί μέρους πεδίων τοϋ πολιτισμού. Ό δεύτερος νόμος τής επιλογής ακολουθεί λογικά, έτσι ώστε ανάμεσα άπό μιά σειρά συστημάτων επιλέγονται ώρισμένα πού θά συνεχίσουν την έξέλιξι.

Τέλος, ό τρίτος νόμος, τής άποπροσαρμογής, εμφανίζεται στο σύστημα του Σπένσερ ώς παραμερισμός τοΰ παλιού άπό τό καινούρ­γιο, ως αδυναμία τοΰ παλιού ν' άνταποκριθή και νά λειτουργήσει σε δεδομένες συνθήκες.

Έκεΐ όμως, πού ό Σπένσερ κάνει ενα πολύ σπουδαίο βήμα είναι στη θεωρητική θεμελίωση τής Κοινωνιολογίας. Γι' αυτόν ή Κοινω­νιολογία σχηματοποιείται συναγωγικά. αφού τά μεν στοιχεία, πού αποτελούν μία Κοινωνία (ατομικά όντα) μας είναι γνωστά άπό τήν Ψυχολογία, oι κατηγορίες δέ τής οργανώσεως άπό τήν Βιολογία. Ή Βιολογία αποτελεί τό καθοδηγητικό νήμα μελέτης τοΰ Κοινωνικού οργανισμού. Ανάμεσα όμως σ' αυτά περεμβάλλεται σάν αυτόνομη, ιδιαίτερη, βαθμίδα, ή Ψυχολογία. Αυτό υπήρξε μιά άπό τίς πια σπουδαίες προόδους στόν τομέα τής Κοινωνιολογικής έρεύνης. Γιά τόν SPENCER μιά κοινωνία μοιάζει μ’ εναν οργανισμό είναι ένας πολυκύτταρος οργανισμός, μ’ έναν φυσιολογικό καταμερισμό τής εργασίας, μέ μιά σύνθεσι διαφορετικών μεταξύ τους λειτουργιών. Τήν αναλογία όμως αυτή ο SPENCER τήν συνάγει μεταφυσικά, εξωπραγματικά. Αυτό είναι τό λάθος του. "Ετσι ό SPENCER δέν κατορθώνει νά διακρίνη δτι ή Κοινωνία αποτελεί έκφρασι τοϋ βιολογικού οργανισμού καί δέν είναι ό ίδιος βιολογικός οργανισμός Ή βιολογική σύνδεσις αποτελεί τή βάσι τής κοινωνικής ζωής, άλλά δεν άλλά δέν ταυτίζεται με αυτή.

Αυτός είναι ό λόγος πού ό SPENCER δεν κατώρθωσε νά διακρίνη τό ρόλο τής φυλετικότητος στην κοινωνική όργάνωσι καί έξέλιξι καί υποβίβασε τήν

Κοινωνιολογία, άθελα του, στό επίπεδο τής Βιολογίας. Τήν άποψι αυτή έμελλε νά τήν άνατρέψη ο Φρειδερίκος Νίτσε καί νά θέση τα πράγματα στή σωστή τους βάσι. Είσάγοντας τόν όρο τής φυλετικότητος, ύψωσε τήν Κοινωνιολογία σέ ανώτερη θέσι άπό τή Βιολογία, παραμερίζοντας αυτόν τόν μηχανιστικό τρόπο σκέψεως.

Ό HENRI BERGSON (1859-1941) υπήρξε ό φιλόσοφος εκείνος πού έκανε μιά βαθειά κριτική γιά τή λειτουργία τής συνειδήσεως καί απέδειξε ότι διά μέσου αυτής ό άνθρωπος μπορεί ν' άποφεύγη τά λάθη γιά τήν κατανόησι τής πραγματικότητος, όχι όμως καί νά συλλαμβάνη τή λειτουργική της έξέλιξι.

Μόνο μέ τή μέθοδο τής ένοράσεως μπορεί νά γίνη κατορθωτό κάτι τέτοιο. Αυτό σήμαινε ότι ό Μπεργκσόν παραμέριζε τή μεγάλη άνακάλυψι τοϋ Σοπεγχάουερ ότι υποκεί­μενο καί αντικείμενο προσδιορίζονται αμοιβαία καί ότι ό άνθρωπος κατανοεί κάτι πού βρίσκεται έξω του, άπό κάτι ανάλογο πού υπάρχει μέσα του. Αυτό ώδήγησε τόν Μπεργκσόν στό φιλοσοφικό σφάλμα νά ταυτίση τόν Κόσμο μέ τό ιδιαίτερο φαινόμενο τής ζωής καί νά μή κατορθώση ν’ αντελήφθη δτι ή ζωή είναι μιά ανώτερη έκδήλωσι τής δυναμικής ουσίας τοϋ κόσμου. Γιά τόν Μπεργκσόν ή ζωή ή ίδια — ή ζωική δομή — είναι αυτή πού δημιουργεί τά διάφορα φυσικά φαινόμενα, αυτή πού δημιουργεί τή δυναμική έξέλιξι τοϋ Κόσμου.

Παρ' όλη τη σύγχυσι που επέφερε ο Μπεργκσόν ανάμεσα στήν ουσία τοϋ Κόσμου καί στο ιδιαίτερο φαινόμενο τής ζωής,  κατώρθωσε νά διακρίνη ότι το περιεχόμενο της ζωής είναι πέρα για πέρα δυναμικό και να εφαρμόσει πάνω σ’ αυτή τις αρχές της επιλεκτικής μεθόδου.

Ετσι, γιά τόν Μπεργκσόν υπάρχει μια εσωτερική ώθησι πού φέρνει τή ζωή σέ μορφές όλο και περισσότερο περίπλοκες, σέ πεπρωμένα όλο καί περισσότερο ποιοτικά ανώτερα. ' Η ζωή μοιάζει μέ μιάν οβίδα πού εξερράγη σέ κομμάτια, μερικά άπ’ αυτά εξερράγησαν μέ τή σειρά τους και ούτω καθ’ έξης. Παρ όλα αυτά ο Μπεργκσόν, μέ τή σύγχυσι ανάμεσα στήν ουσία τοϋ Κόσμου καί στά φαινόμενο τής ζωής, δέν κατώρθωσε νά διακρίνη τους αναβαθμούς οργανώσεως της Φύσεως, πού διακρίνονται ο ένας άπό τόν άλλον ποιοτικά και έπρόβαλλε μιά δυναμική αλλά ταυτόχρονα μηχανιστική αντίληψι τοϋ Κόσμου. Οι νόμοι τής  Επιλεκτικής, γι’ αυτόν λειτουργούν όμοια σε όλα τα επίπεδα χωρίς ν' αποκτούν σέ κάθε επίπεδο ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο πού αυτό τούς προσδιορίζει.

Σημείωσις:

Στην επόμενη ανάρτηση μας θα ολοκληρώσουμε με τους συνεχιστές της Δαρβινικής θεωρίας. Τα κείμενα που αναρτούμε είναι ακριβώς όπως είχαν γραφτεί και δημοσιευθεί από την Διεύθυνση Ιδεολογίας του Ενιαίου Εθνικιστικού Κινήματος χωρίς παρεμβάσεις και αφορά όλα τα κείμενα που αναρτούμε κάτω από την "ετικέτα" ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ