ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΜΑΚΟΙ (μέρος Γ')

Λαογραφικά καί άλλα. 
Το τραγούδι γιά τό «Γεφύρι της Άρτας» εμφανίζεται σέ όλο τόν βαλκανικό χώρο καί οί διάφο­ρες παραλλαγές του ξεπερνούν τόν αριθμό τών 330. Είναι γνωστό πώς τό τραγούδι αυτό μεταφέρ­θηκε άπό τήν πατρίδα του, τήν Καππαδοκία, σέ όλα τά σημεία της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέσω τών βυζαντινών στρατευ­μάτων. Οι Πομάκοι όμως τραγου­δούν τήν πιό αρχαϊκή μορφή του πού την διατήρησαν καθώς ζού­σαν στά ορεινά χωριά τους γεω­γραφικά καί κοινωνικά απομονω­μένοι.

Τά σπίτια τών Πομάκων μοιά­ζουν μέ τά σπίτια όλων τών ορει­νών Ελλήνων καί δέν έχουν καμ­μιά σχέση μέ τήν τουρκική αρχι­τεκτονική (καφασωτά χαρεμλίκια, σελεμλίκια κλπ.).

Οι τοπικές ενδυμασίες τους στίς όποιες κυριαρχεί τό κόκκινο - μαύρο καρώ δέν παρουσιάζουν καμμιά ομοιότητα μέ τίς τουρκικές καί βουλγαρικές φορεσιές.

Παρά τό μουσουλμανικό τους θρήσκευμα, έθιμα πού τά διατη­ρούν έπί αίώνες μαρτυρούν τό χριστιανικό τους παρελθόν. Τό σταύρωμα τού παιδιού στήν κού­νια πρίν κοιμηθεί, τό σταύρωμα της ζύμης στήν πινακωτή καί ή βασιλόππιτα μέ τό φλουρί τήν πρωτοχρονιά είναι μερικά άπό αυτά τά ελληνικότατα έθιμα. 'Εξ άλλου δυο συνοικισμοί στήν κοινότητα Ωραίου Ξάνθης έφεραν τά ονόματα «Τεοτόκα» καί «Σταματέσκο» (Θεοτόκιον, Σταμάτων) καί ό κεντρικός συ­νοικισμός της κοινότητας Κέχρου λεγόταν «Μαρικόζ» (Καρυ­διά τής Μαρίας - Παναγίας) όπου σύμφωνα μέ πομακική παράδοση ανάβλυζε άγίασμα. Παρά τίς προσπάθειες λοιπόν τών Τούρ­κων, έχουμε έντονη χριστιανική παράδοση στους Πομάκους πού γι αυτό τό λόγο άλλωστε δέν θεωρούνται όρθόδοξοι μουσουλ­μάνοι (οί Πομάκοι πού έχουν φύ­γει άπ' τά χωριά τους καί ζουν σέ αστικές περιοχές δέν διστάζουν νά φάνε χοιρινό κρέας).

Οι ισχυρισμοί τών Τούρκων πώς στις πομακικές περιοχές δέν υπάρχουν αρχαία ελληνικά καί βυζαντινά μνημεία έπεσαν στό κενό όταν ή αρχαιολογική σκα­πάνη έφερε στό φώς όστρακα αγγείων της 3ης χιλιετίας π.Χ. (Γκράντιστε), Μακεδονικό νε­κροταφείο (Μάκη), έρρείπια βυ­ζαντινού ναού (Σάτραι) κ.α.

Πέρα άπ' όλα αυτά, οί Τοϋρκοι κατά τήν διάρκεια της τουρκο­κρατίας ποτέ δέν διάλεγαν γιά τήν εγκατάσταση τους τίς σκλη­ρές καί φτωχές ορεινές περιοχές αλλά τίς εύφορες πεδινές γιατί αυτές είχαν οικονομικό καί διοι­κητικό ενδιαφέρον.

Σέ τελική ανάλυση οί Πομάκοι είναι έξυπνοι, φιλοπρόοδοι, ερ­γατικοί, προσαρμόζονται εύκολα στό ελληνικό κοινωνικά περιβάλ­λον καί μαθαίνουν εύκολα τά ελ­ληνικά όταν εγκαταλείπουν τά χωριά τους αναζητώντας μιά κα­λύτερη τύχη στίς πόλεις ένώ αντίθετα οί τουρκικές μειονότη­τες τής "Ελλάδος δέν επέδειξαν καμμιά άπό τίς παραπάνω ιδιότη­τες καί αρετές Οι ΠΟΜΑΚΟΙ είναι καθαρώτατο ελληνικό φύλο, γνήσιοι από­γονοι τών αρχαιοελληνικών φυ­λών Αγριάνων, Βήσσων καί Δίων.

Οι Βούλγαροι

Αμέσως μετά τήν ίδρυση τού Βουλγαρικού κράτους (1908) άρ­χισαν γιά μια ακόμη φορά κατά κύματα οί βιαιότητες εναντίον τών Πομάκων άπό τούς Βουλγά­ρους. Απαγόρευση θρησκευτι­κών εκδηλώσεων, επιβολή βουλ­γαρικών ονομάτων, άρπαγές κο­ριτσιών μέ σκοπό νά παντρευ­τούν Βουλγάρους,  αποτελούν  σκηνές της καθημερι­νότητας. Άπό τό 1960 οί πιέσεις αυτές έγιναν πιό έντονες καί οί Πομάκοι πού δέν δέχονται να αλ­λάξουν άνομα δέν γράφονται στα μητρώα τών Δήμων, κακοποιού­νται, καί όσοι είναι φοιτητές δέν μπορούν νά συνεχίσουν τίς σπουδές τους. Τό προσφυγικό κέντρο τού Λαυρίου «φιλοξενεί» όσους ζήτησαν άσυλο στήν "Ελ­λάδα καί φυσικά οι αρχές δέν κά­νουν καμμιά διάκριση μεταξύ Πο­μάκων καί τών άλλων προσφύ­γων. Καί φυσικά τό προπαγανδι­στικό υλικό άφθονο τόσο στήν Βουλγαρία όσο καί στήν Ελλάδα πού στοχεύει στήν εμπέδωση τών κομμουνιστικών άρχων στους πομάκους καί στήν βουλγαροποίησή τους. Οί Πομάκοι αποτελούν μέρος τοϋ σχεδίου τοΰ «Μακεδονικού κράτους τών Σκοπίων».

Οί Τούρκοι

Τό ενδιαφέρον τών Τούρκων γιά τούς πομάκους ξεκίνησε με­τά τόν Β' Παγκόσμιο πόλεμο. "Υπάρχει σύλλογος υποστηρί­ξεως τών Τούρκων της Δ. Θρά­κης πού Ιδρύθηκε τό 1946 καί απευθύνεται φυσικά καί στους πομάκους. Υπάρχει πολιτιστικός σύλλογος καί Τοϋρκοι συγγρα­φείς, ιστορικοί, διπλωμάτες, πού ασχολούνται ασταμάτητα μέ τούς πομάκους. Στο πρώτο μέ­ρος τοϋ θέματος μας γιά τούς πομάκους αναφέραμε τήν εγκλη­ματική  συμφωνία  "Ελλάδος  Τουρκίας πού στήν κυριολεξία παρέδωσε τούς Πομάκους στά χέρια τών Τούρκων.

Οί Ελληνικές κυβερνήσεις

Το πρόβλημα όμως δεν βρίσκεται ούτε στήν τακτική τών Βουλγάρων ούτε σ' αυτή  των Τούρκων. Καί oι μέν καί oι δέ υπηρετώντας πιστά τά επεκτατι­κά τους σχέδια προετοιμάζουν τό έδαφος γιά τή στιγμή πού· οί συνθήκες θά τούς επιτρέψουν νά τά υλοποιήσουν.

Τό πρόβλημα βρίσκεται στίς ελληνικές κυβερνήσεις καί τήν τακτική τοΰ «νά μήν ανοίγουμε άλλες πληγές». Ή τακτική όμως αυτή ελευθέρωσε τό δρόμο στους «-φίλους γείτονες μας» καί oι πληγές άνοιξαν. Τό πρόσχημα πώς εκκρεμεί τό Κυπριακό δέν είναι παρά ή επίσημη δικαιολογία τών κοινοβουλευτικών κυβερνή­σεων πού στήν θητεία τους δέν. θέλουν τέτοιου είδους ταραχές. Όμως oι Τούρκοι δέν ξέρουν αριθμητική. Κι όπως στήν Κύπρο παρά το μικρό ποσοστό τοϋ πλη­θυσμού τους, μπήκαν καί πήραν έτσι καί στήν Θράκη καί οπουδή­ποτε θελήσουν θά μπουν καί θά πάρουν.

Οι Τούρκοι και ol Βούλγαροι έχουν συμμάχους καί φίλους. Ή Ελλάδα κατάφερε νά έχει μόνο εχθρούς. Οί Τούρκοι καί Βούλγα­ροι προετοιμάζουν ψυχολογικά έπί χρόνια ολόκληρα τίς επιχει­ρήσεις τοϋ μέλλοντος.

Οι "Ελλη­νικές κυβερνήσεις μεταχειρίστη­καν τούς ΠΟΜΑΚΟΥΣ σάν πολί­τες β' κατηγορίας αποκλείοντας τους άπό τήν ελληνική όδό κοι­νωνικής, οικονομικής καί μορφω­τικής ανάπτυξης.

Ή έπαναπόκτηση τής Ελληνι­κής συνείδησης στους ΠΟΜΑ­ΚΟΥΣ είναι ζήτημα μιας γενιάς.

Δέν υπάρχει όμως ούτε τό θάρ­ρος, ούτε ή αγωνία, οΰτε ή πολι­τική βούληση στίς εφήμερες κυ­βερνήσεις τής χώρας μας.

Κι άντί ή Ελλάδα νά διεκδικεί τήν κατεχόμενη Μακεδονία, άντί νά μεριμνά γιά τήν τύχη τών 300.000 Ελλήνων Πομάκων τής Βουλγαρίας ένα γεγονός διαγράφει καθαρά τήν μελλοντική εξέλιξη τοϋ ζητήματος τών ΠΟ­ΜΑΚΩΝ:

Στή διάρκεια τοϋ εορτασμού τής 28ης Όκτωβρίου στόν Έχϊνο τής Ροδόπης ένας 15χρονος Πομάκος έσκισε καί ποδοπάτησε τήν ελληνική σημαία. "Η καλύτε­ρη άμυνα είναι ή επίθεση συνήθι­ζαν νά λένε στόν στρατό. Κι ό Πε­ρικλής Γιαννόπουλος χρησιμο­ποιώντας τήν ελληνική λαϊκή σο­φία είπε: Μπήκαν κλέφτες στό μαντρί; Άν σου βαστά έμπα κσί διώχτους.

Ελένη Π.

Βιβλιογραφία: Παύλου Χιδίρογλου «Οί Έλληνες πομάκοι καί ή σχέση τους μέ τήν Τουρκία». Διάλεξις τοϋ θρακικού Κέντρου καί τής Εταιρείας θρακικών Με­λετών. Στρ. Μιχαήλ Οίκοναμάκου «Γιά μιά ελληνική στρατηγική». Ν. Γόνατα, Π. Κυδωνιάτη «Η μουσουλμανική μειονότητα τής Θράκης». Μ. Ρευμιώτη «Ή συρρί­κνωση τοϋ Ελληνισμού».

-------------------------------------------------------------------------------------------

το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εθνικιστική εφημερίδα του ΕΝΕΚ "Νέα Θέσις" τεύχος 70 τον Οκτώβριο του 1986