Η άνανδρη εκτέλεση από τους Τούρκους του στρατιώτη Ζήση Καραγώγου

Τον Δεκέμβριο του 1986, σημειώθηκε θερμό αιματηρό επεισόδιο ανάμεσα σε δυνάμεις Πεζικού της Ελλάδος και της Τουρκίας, τέτοιας σοβαρότητας, που όμοιο του δεν ξανασυνέβη από το 1974 και ένθεν, παραμένει όμως άγνωστο σε μεγάλο βαθμό και στις 2 πλευρές του Αιγαίου. Στο συγκεκριμένο περιστατικό θα προσπαθήσουμε ν αναφερθούμε, με όσες λεπτομέρειες κατέστη δυνατόν να συλλέξουμε, και από όσες πηγές κατορθώσαμε να επιβεβαιώσουμε τα ήδη γνωστά στοιχεία, παράλληλα όμως επιχειρούμε να διορθώσουμε μύθους και ανακρίβειες, που ακούγονται η κυκλοφορούν κατά δεκάδες στο διαδίκτυο, γύρω από την υπόθεση Καραγώγου.  

Το ύψος της στάθμης του ποταμού Έβρου, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της Ελληνικής αμυντικής διάταξης στην συγκεκριμένη περιοχή, για ευνόητους λόγους. Όταν το ποτάμι διαρρέεται από μεγάλες ποσότητες νερού, στο σύνολο

του γίνεται αδιάβατο, και για να μετατραπεί σε προσβάσιμο, θα πρέπει τυχόν Τουρκική επιθετική ενέργεια, να ξεκινήσει με τη γεφύρωση των δύο όχθεων, με ειδικού τύπου πλωτές γέφυρες. Βέβαια αυτό προϋποθέτει ότι οι Ελληνικές αμυνόμενες δυνάμεις, δεν θα εκτελέσουν πυρά εναντίον των εχθρικών που γεφυρώνουν, αλλα κάτι τέτοιο θεωρείτε σχεδόν αδιανόητο, οπότε γίνεται εύκολα αντιληπτή η δυσκολία του εγχειρήματος. 

Το πρόβλημα όμως λύνεται για την Τουρκία, εάν το ποτάμι είναι άνυδρο, οπότε έχει πάρα πολλά σημεία προσβασιμότητας, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές πιθανές δίοδοι προς το Ελληνικό έδαφος, συνεπαγόμενο τον κατακερματισμό΄της Ελληνικής αμυντικής προσπάθειας. Ο Δεκέμβρης του 86 ήταν ψυχρός και άνυδρος, και είχε διαδεχτεί ένα εξίσου ξηρό φθινόπωρο. Το γεγονός αυτό δημιούργησε την 2η κατάσταση που περιγράψαμε, ενώ αποδείχτηκε πως ήταν και η κύρια αιτία για το επεισόδιο με τον ατυχή Ζ. Καραγώγο. Ο στρατιώτης Ζήσης Καραγώγος τοποθετήθηκε στο 534 Τάγμα Προκαλύψεως με έδρα τον Πέπλο Φερών και σύντομα ανέλαβε υπηρεσία σ'ενα από τα φυλάκια του τάγματατος. Το 534 Τάγμα, υπάγεται σήμερα στην 31 Ταξιαρχία (τότε στη 12η Μεραρχία Αλεξανδρούπολης) και είχε ως τομέα ευθύνης-φύλαξης την περιοχή του "Δέλτα" του Έβρου, καλύπτοντας τις διόδους προς Φέρες. Η τακτική φύλαξης περιλάμβανε πάντα 2 στρατιώτες ως σκοπούς σε υπερυψωμένες θέσεις (1 στη σκοπιά και 1 κάτω από αυτή σε ρόλο κάλυψης), διάφορα περίπολα, ενέδρες κτλ.

Το γεγονός ότι το ποτάμι ήταν άνυδρο, έδινε την δυνατότητα στον οποιοδήποτε, να το διασχίσει από συγκεκριμένα σημεία, και να διεκπεραιωθεί στην Ελληνική ή την Τουρκική όχθη με μεγάλη άνεση. Κάπου εκεί ξεκινά η υπόθεση. Στο διάστημα που ο στρατιώτης Καραγώγος βρίσκονταν στο Φυλάκιο Εγνατία αλλά και στα αντίστοιχα παρακείμενα, ανέπτυξε μια ιδιότυπη φιλική σχέση με τούρκο συνάδελφο του, ο οποίος διέσχιζε τον Έβρο,ερχόταν σ' επαφή με τον ίδιο και απ ότι φαίνεται μοιράζονταν τσιγάρα, τρόφιμα κτλ. Oι κινήσεις του Τούρκου στρατιώτη δεν πέρασαν απαρατήρητες από τους τοπικούς προϊσταμένους του, οι οποίοι τον παρακολούθησαν και έκπληκτοι διαπίστωσαν τι ακριβώς συνέβαινε. Αντίθετα στην Ελληνική πλευρά ουδείς κατάλαβε το παραμικρό. Βέβαια οι συνάδελφοι του στρατιώτη Καραγώγου, που τύχγανε να εκτελούν κοινή υπηρεσία, γνώριζαν την αλήθεια αλλα λειτουργώντας προφανώς στα πλαίσια της αλληλεγγύης, δεν ανέφεραν κάτι.. Την 2η εβδομάδα του Δεκεμβρίου, ο Λοχαγός του τουρκικού φυλακίου γνωρίζει πολύ καλά τι συμβαίνει στην περιοχή των αναχωμάτων ( η γραμμή όπου υψώνονται οι ελληνικές σκοπιές), και αποφασίζει να βάλει τέλος στην Ελληνοτουρκική ιδιότυπη προσέγγιση.

19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1986:Αυτή την κρύα και γεμάτη υγρασία ημέρα, η Τουρκική προκάλυψη αποφασίζει να τελειώσει με τις δοσοληψίες των δύο νέων στρατιωτών. Αφού ανακοινώνουν στον Τούρκο ότι είναι γνώστες των κινήσεων του και πως αναμένεται να υποστεί συμμορφωτικές κυρώσεις, τον διατάζουν να επαναλάβει το εγχείρημα που τόσο καιρό παράνομα πράττει. Ο Τούρκος στρατιώτης μη έχοντας πολλές επιλογές, ξεκινάει να διαβεί τον ποταμό για να συναντήσει τον Καραγώγο.Την ίδια στιγμή στήνεται ολιγομελής τουρκική ενέδρα, η οποία σκοπεύει προς το χώρο της συνάντησης. Σε λίγα λεπτά εμφανίζεται ο Έλληνας στρατιώτης αλλά πριν προλάβει να έρθει σ επαφή με τον φίλο του, ακούγονται 2 ριπές και δευτερόλεπτα αργότερα, ο Ζήσης Καραγώγος χάνει τη ζωή του. Έντρομος και συγκλονισμένος ο Τούρκος φαντάρος τρέχει προς τον τουρκικό τομέα, αλλά το ίδιο έντρομος, ο Έλληνας στρατιώτης που αποτελούσε το άλλο μισό της βάρδιας του νεκρού, προσπαθεί να διαπιστώσει τι συνέβη. Σε λίγο διακρίνει (εκ του μακρόθεν), ότι ο συνάδελφος του κείτεται άψυχος στο μέσο ενός μικρού ξέφωτου, αλλά και πολύ κοντά σπεύδει μια μικρή ομάδα τούρκων στρατιωτών πιθανόν για να πάρει ή να εξετάσει το σώμα του θύματος. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι Τούρκοι στρατιωτικοί για να αποκτήσουν νομικό έρεισμα ως προς τη δικαιολόγηση της ενέργειας των, έπρεπε να σύρουν το πτώμα προς τον Τουρκικό τομέα για να αποδείξουν ότι ο νεκρός Καραγώγος, ενήργησε ως εισβολέας διεισδύοντας παράνομα στο Τουρκικό έδαφος και αναγκάστηκαν να τον εκτελέσουν, εφαρμόζοντας όλα τα αναγκαία μέτρα που προβλέπονται για την υπεράσπιση του εθνικού εδάφους. Το γεγονός ότι για την δολοφονική επίθεση δεν φαίνεται να είχαν λάβει έγκριση από τα προιστάμενα πολιτικο-στρατιωτικά κλιμάκια, επειδείνωνε την θέση των τοπικών διοικητών και έκανε επιτακτική την ανάγκη πλέον, να πάρουν το πτώμα του άτυχου στρατιώτη προς τον τομέα τους, ή γενικότερα εντός τουρκικού εδάφους, πάση θυσία.

 Για αυτό το λόγο λοιπόν, έστειλαν την ολιγομελή περίπολο προς το σημείο που κείτονταν ο Καραγώγος. Όμως ο 2ος στρατιώτης, ο οποίος είδαμε ότι είχε πλέον αντιληφθεί τι ακριβώς συνέβη, αποφασίζει να μην επιτρέψει την προσέγγιση της σωρού και ρίχνει ριπές προς το μέρος της Τουρκικής περιπόλου για εκφοβισμό. Η περίπολος ανταποδίδει και αρχίζει ανταλλαγή πυρών ατομικών τυφεκίων με εναλλασσόμενη ένταση. Την ίδια στιγμή στο κεντρικό ελληνικό φυλάκιο, ο Δόκιμος αξιωματικός ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ έχει ανησυχήσει από τους πυροβολισμούς που ακούγονται 2 χιλιόμετρα βορειότερα, και προσπαθεί να επικοινωνήσει με τους στρατιώτες. Στην περιοχή του συμβάντος φαίνεται πως η Τουρκική περίπολος μετρά έναν τραυματία,αλλά τα πυρά συνεχίζονται και εκείνη τη στιγμή περνά από το σημείο 1 Έλληνας αγροφύλακας όπου αντιλαμβανόμενος ότι εξελίσσεται εμπλοκή, σπεύδει στο ελληνικό φυλάκιο καιενημερώνει τον Δόκιμο αξιωματικό για τα τεκταινόμενα. Ο έφεδρος αξιωματικός (καταγόμενος από το χωριό Περδίκας της Πτολεμαΐδας), συντάσσει το φυλάκιο άμεσα, και αφού αφήνει μια μικρή φρουρά φύλαξης, κατευθύνεται με περίπου 20 στρατιώτες προς την περιοχή της εμπλοκής. Φτάνουν σ' ελάχιστο χρόνο και αναζητούν τους 2 σκοπούς. Συναντούν όμως μόνο τον ένα, ο οποίος εν μέσω σποραδικών πυρών εξιστορεί τι ακριβώς προηγήθηκε.

το χωριό Πόρος στον Έβρο

Αποφασίζουν να προσεγγίσουν τη σωρό του Καραγώγου αλλά οι Τούρκοι αντιδρούν και δεν φαίνονται διατεθειμένοι να εκτεθούν προς τους ανωτέρους τους. Ξεκινάει νέα συμπλοκή-περίπου 20λεπτης διάρκειας-και εντείνεται ολοένα και περισσότερο, καθότι μικρές τουρκικές ομάδες επιχειρούν επιθέσεις προς το ξέφωτο με προφανή σκοπό.Οι ελληνικές δυνάμεις αποκρούουν κάθε απόπειρα. Στο ελληνικό στρατόπεδο προστίθεται 1 τραυματίας αλλά η τουρκικριό Πόρος ή πλευρά χάνει 1 υπολοχαγό και 1 στρατιώτη. Το γεγονός αυτό επιβαρύνει την κατάσταση εκατέρωθεν, επικρατεί σύγχυση στα ανώτερα κλιμάκια για το τι πραγματικά συμβαίνει στον τόπο του συμβάντος, και ήδη ετοιμάζεται να επέμβει 1 τουρκικός λόχος 70 ανδρών με βαρέα όπλα, από παρακείμενο στρατόπεδο ως επιπλέον ενίσχυση. Τις μεσημεριανές ώρες ενημερώνεται η 12η Μεραρχία στην Αλεξανδρούπολη για την κατάσταση και θέτει σε ύψιστη ετοιμότητα όλες τις μονάδες στον τομέα ευθύνης της. Παράλληλα ενημερώνεται ιεραρχικά και η πολιτική ηγεσίας της χώρας. Στην περιοχή της συμπλοκής εκδηλώνεται νέα τουρκική επιθετική ενέργεια 30 συνολικά ανδρών, και εξελίσσεται νέα σφοδρή σύγκρουση, ενώ φτάνουν οι πληροφορίες ότι ο τουρκικός λόχος με τα βαρέα όπλα από στιγμή σε στιγμή καταφθάνει. Το 534 τάγμα ζητά πλέον ενισχύσεις, και τις πρώτες απογευματινές ώρες 1 ουλαμός αρμάτων μάχης Μ-48Α5 της Γ' Επιλαρχίας αναγνωρίσεως, φορτώνει πυρομαχικά στο στρατόπεδο της Καβησού, μόλις 5 χιλιόμετρα βορείως της περιοχής συγκρούσεων, λαμβάνοντας εντολή να κατευθυνθεί προς το χωρίο Πόρος, λιγότερο από 700 μέτρα από το σημείο μείζονος ενδιαφέροντος. Σκοπός της ελληνικής φάλαγγας ήταν να υποδηλώσει ισχυρή στρατιωτική παρουσία, για αποτροπή περαιτέρω επιθέσεων, και εάν δεν λαμβάνονταν υπ όψιν αυτό, τότε θα δρούσαν βάσει νέων εντολών. Σε λίγο 5 άρματα Μ-48Α5 ξεκινούν προς το χωριό Πόρος, βαρυφορτωμένα, κινούμενα με μέση ταχύτητα, και κάνοντας εξαιρετικό θόρυβο, καθιστούν πλέον αναβαθμισμένη την ελληνική στρατιωτική παρουσία, προετοιμασμένη κατάλληλα για τυχόν κλιμάκωση.  Αν και οι συμπλοκές αραίωσαν, συνεχίζονται με μικρότερη ένταση, αλλά τα χειρότερα φαίνεται πως δεν πέρασαν καθότι παρατηρείται μια ακόμη πιο ανησυχητική τουρκική κίνηση.

Στο αεροδρόμιο της 6ης αεροπορικής βάσης στην Μπαντίρμα (απέχει περίπου 150 χλμ από τον Έβρο), φαίνεται πως εκκινούν κινητήρες τουλάχιστον 1-2 ζεύγη αεροσκαφών CF-104C με ότι εφιαλτικό μπορεί να συνεπάγεται. Όμως σ εκείνη την κρίσιμη στιγμή οι πολιτικές επαφές των 2 υπουργείων εξωτερικών, έρχονται ως απομηχανής Θεός, για να εκτονώσουν την κατάσταση. Συνέβαλε και το γεγονός, ότι στην Τουρκία συνειδητοποιούν ποιος πραγματικά φέρει τη ευθύνη, και εκτίθεται στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης.

Αργότερα πράγματι επιβεβαιώθηκε ότι 2 τουρκικά F-104 Starfighters, φορτωμένα με εμπρηστικές βόμβες BLU-27B, είχαν αυξημένη ετοιμότητα επεμβάσεως, και δεν μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα επακολουθούσε, παρα μόνο μέτριες υποθέσεις μπορουν να γίνουν. Αρχικά τα τουρκικά αεροσκάφη θα κατέκαιγαν τις ελληνικές δυνάμεις στην περιοχή αντιπαράθεσης, εν συνεχεία θα επενέβαιναν ελληνικά μαχητικά, τα οποία θα βομβάρδιζαν τις αντίστοιχες τουρκικές, θα ξεσπούσαν σφοδρές αερομαχίες πάνω από το βόρειο Αιγαίο σε μια προσπάθεια αεροπορικής επικράτησης, με αποτέλεσμα να υπάρξουν δεκάδες νεκροί, ενώ έως τη νύχτα οι απώλειες θ' αγγιζαν το 1/3 των αεροπορικών στόλων των 2 χωρών, και οι χερσαίες απώλειες θα ανέρχονταν σε μερικές εκατοντάδες νεκρούς.

Έτσι τραγικά κατέληξε, ίσως μια αυθόρμητη νεανική επιπολαιότητα, η οποία παρολίγον να οδηγήσει σε αλόγιστη γενικευμένη κλιμάκωση. Έτσι ακριβώς γράφτηκε ο επίλογος του Ζήση Καραγώγου και 2 Τούρκων στρατιωτικών τον Δεκέμβριο του 86.

πηγή