Επιλογή, ονομασία, εκπαίδευση και διατροφή σκύλων στην Αρχαία Ελλάδα

Φανταστείτε τον εαυτό σας να ζει στην αρχαία Ελλάδα και να διαλέγετε για κατοικίδιο ένα κουταβάκι. Τι όνομα θα του δίνατε άραγε;

Στην αρχαιότητα υπήρχε ολόκληρη διαδικασία για να δώσει κάποιος όνομα στο σκύλο του. Ποιο είναι το καλύτερο κουτάβι από μία γέννα; Όπως και στη σύγχρονη εποχή, οι αρχαίοι κοιτούσαν να αναγνωρίσουν στο κουτάβι που θα υιοθετούσαν στοιχεία ενεργητικότητας και φιλικής συμπεριφοράς. Όμως, τελικά αυτό που ακολουθούσαν για να διαλέξουν εκείνο που θα υιοθετούσαν μπορεί να φανεί σε εμάς σήμερα ιδιαίτερα σκληρό. “Άσε τη μητέρα να διαλέξει για εσένα,” συμβουλεύει τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες σκύλων ο Νεμεσιανός, ένας Ρωμαίος συγγραφέας που ήταν ειδικός στα κυνηγόσκυλα. “Πάρε από αυτήν τα κουταβάκια της, περικύκλωσέ τα με ένα σκοινί που θα το έχεις βουτήξει σε λάδι και βάλε του φωτιά. Η μητέρα θα πηδήσει μέσα από τη φωτιά και θα σώσει τα κουτάβια το ένα μετά το άλλο σε σειρά προτίμησης.

Άλλα σημάδια για ένα καλό μελλοντικό κυνηγόσκυλο ήταν τα μεγάλα, μαλακά αυτιά σε αντίθεση με τα μικρότερα και τα πιο σκληρά. Ένας μακρύς εύκαμπτος λαιμός εφάρμοζε καλά σε ένα κολάρο. Το στέρνο του θα έπρεπε να είναι φαρδύ, οι ώμοι θα πρέπει να είναι σε κάποια απόσταση ο ένας από τον άλλον και τα πίσω του πόδια ελάχιστα πιο μακριά από τα μπροστινά για να κυνηγάει εύκολα λαγούς στις ανηφόρες. Το τρίχωμα του σκύλου, είτε μακρύ ή κοντό, θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε χρώμα, αλλά η γούνα του όφειλε να είναι γυαλιστερή, χοντρή και μαλακή.

Η εκπαίδευση ενός σκύλου ξεκινάει μετά τους είκοσι μήνες ζωής, αλλά το κουτάβι χρειάζεται να έχει ένα όνομα από την αρχή. Ο Ξενοφώντας, ο Έλληνας ιστορικός που έγραψε για τα κυνηγόσκυλα τον 4ο αι. π.Κ.Ε. υποστήριζε ότι τα πιο καλά ονόματα είναι τα σύντομα, μονοσύλλαβα ή δισύλλαβα, για να μπορεί κάποιος να τα προφέρει με ευκολία. Κανείς σκύλος δεν θα μπορούσε να έχει για παράδειγμα το όνομα Θρασύβουλος ή Θουκυδίδης! Η σημασία του ονόματος ήταν επίσης σημαντική για το ηθικό τόσο του ιδιοκτήτη όσο και του σκύλου: ονόματα που είχαν σχέση με την ταχύτητα, τη γενναιότητα, τη δύναμη, την εμφάνιση και άλλες αρετές ήταν προτιμητέα. Ο Ξενοφώντας για παράδειγμα φώναζε το σκύλο του Ορμή. Η μυθική κυνηγός Αταλάντη φώναζε το σκύλο της Αύρα. Σε ένα αρχαίο Ελληνικό αγγείο του 560π.Κ.Ε. απεικονίζεται η Αταλάντη και άλλοι ήρωες μαζί με τα κυνηγόσκυλά τους κυνηγώντας τον περίφημο Καλυδώνιο Κάπρο. Πάνω στο αγγείο ο αγγειογράφος κατέγραψε τα ονόματα επτά σκύλων: Ορμένος, Μεθέπων, Εγέρτης, Κόραξ, Μάρψας, Λάβρος και Εύβολος. Ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος δίνει τα Ελληνικά ονόματα για τα 36 σκυλιά που ανήκαν στον Ακταίωνα, αυτόν τον άτυχο κυνηγό της Ελληνικής μυθολογίας που κατασπαράχθηκε από τους ίδιους τους τετράποδους φίλους του: μερικά από αυτά τα ονόματα είναι Τίγρης, Λαίλαψ και Αρκάς. Η πιο μεγάλη λίστα με κατάλληλα ονόματα σκύλων σώζεται στο έργο του Ξενοφώντα, 46 στο σύνολο.

Ο Μ. Αλέξανδρος τίμησε τον πιστό σκύλο του Περίτα δίνοντας το όνομά του σε μία πόλη. Ο Περίτας ήταν αυτός που δάγκωσε έναν ελέφαντα στο πεδίο της μάχης, όταν πολεμούσε εναντίον του Δαρείου Γ΄. Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι υπενθύμιζαν στους αναγνώστες τους να μιλούν όμορφα και με επαινετικά λόγια στα σκυλιά τους. Ο Αρριανός, που έγραψε τη βιογραφία του Μ. Αλεξάνδρου γράφοντας επίσης μία μελέτη για το κυνήγι αναφέρει ότι ένας πρέπει να χαϊδεύει το σκύλο του, ιδιαίτερα στο κεφάλι, να τραβάει προς τα πίσω μαλακά τα αυτιά του και να αναφέρει το όνομά του μαζί με μία-δύο εγκάρδιες κουβέντες—«Μπράβο σου! Καλό κορίτσι—για να το ενθαρρύνουν. Έτσι και αλλιώς σημειώνει ο Αρριανός «και στα σκυλιά αρέσουν οι έπαινοι, όπως και στους ανθρώπους ευγενικής καταγωγής.»

Τι έτρωγαν οι σκύλοι στην αρχαία Ελλάδα;Στην κλασσική αρχαιότητα το κυνήγι (λαγού, ελαφιού, αρκούδας, αγριογούρουνου) για τροφή και για διασκέδαση ήταν αρκετά διαδεδομένο, και όσοι κυνηγοί χρησιμοποιούσαν σκύλους για αυτό το σκοπό τους φρόντιζαν ιδιαίτερα. Δύο εγχειρίδια κυνηγιού της αρχαίας Ελλάδας που σώζονται σήμερα είναι γραμμένα από δύο Έλληνες ιστορικούς, τον Ξενοφώντα και τον Αρριανό και έχουν αρκετές πληροφορίες και συμβουλές για την σωστή ανατροφή των κυνηγόσκυλων. Αν, λοιπόν, ζούσατε στην Αθήνα την εποχή του Σωκράτη και ήσασταν ιδιοκτήτης ενός κυνηγόσκυλου από τη Λακωνία, σαν αυτά που απεικονίζονται σε Ελληνικά αγγεία, τι θα το ταΐζατε;

Τα συνηθισμένα κουτάβια τρέφονταν με κριθαρένιο ψωμί που είχε μαλακώσει μέσα σε αγελαδινό γάλα ή ορό γάλακτος. Τα κουτάβια, όμως, που ήταν πιο ιδιαίτερα έτρωγαν το ψωμί τους μαλακωμένο μέσα κατσικίσιο ή προβατίσιο γάλα. Συνήθως πρόσθεταν και λίγο από το αίμα του ζώου εκείνου που ήθελαν να εκπαιδεύσουν το κουτάβι να κυνηγήσει. Στη διάρκεια του δείπνου, ο ιδιοκτήτης έκοβε μεγάλα κομμάτια από την ψίχα του ψωμιού για να σκουπίσει τα δάκτυλά του και μετά τα έδινε στο σκύλο του μαζί με κόκαλα και άλλα αποφάγια από τα πιάτα, ίσως μαζί και με ένα πιατάκι από ζωμό κρέατος. Μετά από μία θυσία ή ένα τραπέζι, ετοίμαζαν μια ιδιαίτερη λιχουδιά: ένα κομμάτι από βοδινό συκώτι πασπαλισμένο με κριθάρι και ψημένο στα κάρβουνα. Ήταν ακόμα φυσικό, ότι σαν δείγμα ευγνωμοσύνης μοιράζονταν μαζί με τους πιστούς τετράποδους φίλους κομμάτια από τα θηράματα, όπως κουνέλια, ελάφια ή αγριογούρουνα.

Ήταν αυτή η κατάλληλη διατροφή για έναν σκύλο; Η άποψη ότι στην ημερήσια διατροφή του σκύλου πρέπει να συμπεριλαμβάνεται κόκκινο, ωμό κρέας είναι μία διαδεδομένη, αλλά λανθασμένη ιδέα. Έξω στη φύση, οι σκύλοι κυνηγούν καρποφάγα και φυτοφάγα ζώα. Όταν τα σκοτώνουν, πρώτα τρώνε το στομάχι τους που είναι γεμάτο με χορτάρι (που έχει ήδη περάσει το πρώτο στάδιο της πέψης) και δημητριακά, μετά τα όργανά τους και τέλος προτιμούν να τραφούν με την σάρκα τους. Συχνά, ροκανίζουν τα οστά και έτσι ισορροπούν το γεύμα τους παίρνοντας τις βιταμίνες και τα άλατα που χρειάζονται. Αν ο σκύλος υπέφερε από σκουλήκια στο έντερο, τότε του έδιναν να φάει τα μουστάκια από το στάρι. Μία πιο αποτελεσματική θεραπεία ήταν η Αρτεμισία, γνωστό σαν το φυτό αψιθιά, ένα βότανο με την ιδιότητα να απομακρύνει τα σκουλήκια του εντέρου.

Το γεγονός ότι οι Ελληνικοί σκύλοι έχαιραν άκρας υγείας με το να διατρέφονται με σιτηρά και κρέας το επιβεβαιώνει και ο Αριστοτέλης, ο οποίος σημειώνει σε ένα από τα έργα του ότι τα Λακωνικά κυνηγόσκυλα ζούσαν έως 10 με 12 χρόνια, ενώ άλλες ράτσες έφθαναν έως και τα 14 με 15 χρόνια. Σήμερα, ένα σκυλί περίπου 25 κιλών έχει το ίδιο προσδόκιμο ζωής.

ενημέρωση Πελοποννήσου