Ο Μανώλης Καλομοίρης για τον Ιωάννη Μεταξά.

Το παρακάτω άρθρο έχει δημοσιευθεί στο σπάνιο περιοδικό της ΝΕΑΣ ΕΣΤΙΑΣ το 1941 τεύχος 340 αποσπάσματα του οποίου είχαμε δημοσιεύσει το 2012 στον Κ.Π. (ΕΔΩ) και (ΕΔΩ) και (ΕΔΩ) Εχθές ο συν. Γιάννης Σχοινάς μας το έστειλε σε ψηφιακή μορφή και σας φέρνουμε στην επιφάνεια απόψεις για τον Ιωάννη Μεταξά, μεγάλων Ελλήνων όπως του Μανώλη Καλομοίρη, της Μαρίκας Κοτοπούλη του Καραγάτση, του Συναδινού, του Αιμίλιου Βεάκη, του Νικολούδη, του Πρεβελάκη, του Αργυρόπουλου, του Μπαστία...που είχαν σκοπίμως χαθεί.

Ο Ιωάννης Μεταξάς και η Ελληνική μουσική 

Ή μεγάλη καί βαρειά απώλεια, πού θρη­νεί όχι μόνον όλη ή Ελλάς, άλλά καί όλος ο πολιτισμένος κόσμος, ή απώλεια του Ε­θνικού μας Κυβερνήτη, συνεκλόνισε εντελώς ξεχωριστά τούς ανθρώπους τών γραμμάτων, τών τεχνών καί τής μουσικής.

Γιατί τό μεγάλο, -πολύτροπο καί πολύ­μορφα δημιουργικό καί άναπλαστικό έργο του Ιωάννου Μεταξά,παρουσιάζει τόσες πο­λύχρωμες αναλαμπές, τόσες φωτερές αχτί­δες, ώστε νά φωτίζουνε κάθε απόχρωση, κάθε κλάδο τής σύγχρονης μας πνευματικής καί υλικής ζωής.

Ή νέα Ελληνική τέχνη, σέ όλες της τις μορφές, βρήκε τήν πιό στοργική φροντίδα όχι μόνο άπό τό δυνατό Κυβερνήτη, άλλά καί άπό τόν άνθρωπο τόν ασύγκριτο σέ πραότητα καί αγάπη, πού τή φανέρωνε σέ κάθε εργάτη, σε κάθε αγωνιστή τής τέ­χνης τής Ελληνικής.

Έτσι, μέσα στά πέντε σχεδόν χρόνια πού ο Ιωάννης Μεταξάς οδηγοΰσε τόν Ελλη­νικό λαό στά πεπρωμένα του, τά γράμματα, τό θέατρο, οί καλές τέχνες, ή μουσική, εί­δανε νά πραγματοποιοΰνται τά περισσότερα άπό τά τολμηρότερα τους όνειρα.

Μανώλης Καλομοίρης
Ένας τεράστιος Έλληνας και μουσουργός

Δέν μου επιτρέπει ο χώρος, άλλά δέν είμαι καί ο αρμόδιος νά επεκταθώ καί νά αναλύσω τήν κολοσσιαία καί μεγίστης ση­μασίας εργασία πού έγινε στους διαφόρους κλάδους τών γραμμάτων καί τών τεχνών υπό τήν έμπνευση καί τήν οδηγία του Ιωάννου Μεταξά θεωρώ όμως ίερό μου καθήκον νά πώ δυό λόγια γιά τό τί προσέφερε είδικώτερα στή μουσική ζωή τοΰ τόπου.

Πραγματοποίησε μερικά άπό τά πιό ζωτικά καί τά πιό έπιταχτικά γιά τή μου­σική μας πρόοδο ζητήματα, πού χωρίς τήν πραγματοποίηση τους ή μουσική μας μα­ραινόταν καί έφθινε κάθε μέρα.

"Ετσι, ή ίδρυση τοΰ Ραδιοφωνικού Στα­θμού, έκτος άπό τήν όλως εξαιρετική κοινω­νική καί πολιτική της σημασία, αποτελεί, όπως μάλιστα εξελίσσεται υπό τή σημερι­νή του διεύθυνση, αληθινή ευεργεσία γιά τό μουσικό μας κόσμο.

Ταλέντα πού έμεναν αγνοημένα ή περι­φρονημένα στό περιθώριο, βρίσκουνε σή­μερα, χάρη στό Ραδιοφωνικό μας Σταθμό, τήν ευκαιρία νά γνωρίσουνε στό μεγάλο κοινό τήν τέχνη τους καί νά τήν έξασκοΰν έξω άπό τό στενό κύκλο τής άγονης διδα­σκαλίας, οπού ώς χθες αναγκαστικά τήν περιώριζαν.

Ή Ελληνική μουσική, άπό τό απλό λαϊκό καί δημοτικό τραγούδι ώς τή σοβαρώτερη μουσική δημιουργία, κατέχει τή θέση πού τής πρέπει στά προγράμματα καί τις εκτε­λέσεις τοΰ Σταθμού μας.

Οί "Ελληνες συνθέτες έχουν έτσι τήν ευκαιρία νά ακούνε τά έργα τους καί νά εξελίσσονται καί νά προοδεύουν.

Παράλληλα μέ τό Σταθμό μας προσετέθη ένα άλλο πολύτιμο στοιχείο γιά τήν ολο­κλήρωση τής μουσικής μας ζωής : Ή ίδρυ­ση τής Λυρικής Σκηνής τοΰ Βασιλικού θεάτρου.

Ή Λυρική μας Σκηνή άρχισε νά δημιουρ­γεί ένα σύνολο, πού αποβαίνει κάθε μέρα καί πιο τέλειο, καί μας κάνει νά αποβλέπου­με μέ απόλυτη εμπιστοσύνη στό μέλλοντης.

'Εξ άλλου, ή Συμφωνική μας Όρχήστρα βρήκε επίσης τή μεγάλη στοργική μέρι­μνα τοΰ Κυβερνήτη. Τά μέλη της μονιμο­ποιήθηκαν, καί σήμερα, ΰστερ' άπό τόσα χρόνια, ή πρωτεύουσα έχει τέλος μιά πρα­γματικά μόνιμη συμφωνική οργάνωση, πού συνεχίζει τό εργο της συστηματικά καί χω­ρίς οικονομικά προσκόμματα.

"Αν σ' αυτά προσθέσουμε τό τί έχει γί­νει σέ οργανώσεις φιλαρμονικών χορωδιών καί ορχηστρών άπό τή Διοίκηση Πρωτευού­σης, καθώς καί στίς άλλες πόλεις τοΰ Κρά­τους καί τή Νεολαία, θά δούμε ότι μέσα στήν τελευταία πενταετία οί μουσικοί, όπως άλλωστε οi ζωγράφοι ή οί ηθοποιοί, δέχθη­καν τήν εύεργετικώτατην επίδραση τής θερ­μού ργοΰ πνοής τοΰ Ιωάννου Μεταξά. Καί ή μνήμη του θά μένει πάντα βαθειά χαρα­γμένη μέσα στήν ψυχή καί τήν καρδιά τους,

από τα περιεχόμενα του περιοδικού και ποιοι
γράφουν σε αυτό για τον Μεγάλο Αρχηγό 

"Ομως, άν αυτά είναι τά κύρια σημεία τής νέας ζωής πού ένεφύσησε στον καλλι­τεχνικό καί μουσικό κόσμο ό Αρχηγός πού θρηνεί όλη ή Ελλάς, πώς νά μήν αναπο­λήσω μέ βαθειά συγκίνηση τις χίλιες μικρολεπτομέρειες τοΰ ενδιαφέροντος του γιά κάθε μου,σική εκδήλωση, καί τή βαθειά του αγάπη  γιά  τή μουσική καί τους εργάτες

Πώς νά μη βλέπω πάντα μέ τά μάτια τής ψυχής μου τή σεβαστή του μορφή νά πα­ρακολουθεί άπό τό θεωρείο τοΰ θεάτρου «Όλύμπια» τις μελοδραματικές παραστάσεις, καί μέ απέραντη καλωσύνη καί επιείκεια νά κρίνει τους νέους καλλιτέχνες πού μιά μέρα θά απαρτίζανε τόν πυρήνα τής σημε­ρινής δημιουργικής εργασίας τοΰ Βασιλι­κού μας Λυρικοΰ θεάτρου;

Πώς νά μήν εχω στ' αυτιά μου τή φωνή του καί τις βαθυστόχαστες γνώμες του γιά τή δημοτική μας μουσική ή γιά τήν Ελ­ληνική μουσική μας δημιουργία, όταν μέσα στίς τόσες του ασχολίες ο Πρόεδρος εύρι­σκε τόν καιρό νά παρακολουθεί στοργικά τήν παραγωγή καί τήν προσπάθεια τών Ελλήνων μουσουργών ;

Καί πώς νά μή συγκινούμαι δταν ανα­λογίζομαι τό ενδιαφέρον καί τήν καλω­σύνη πού επέδειξε δταν επρόκειτο, πριν άπό ένα χρόνο, νά εκτελεσθεί στό εξωτερικό ένα ελληνικό μελόδραμα, καί τή χαρά πού εξεδήλωσε ΰστερ' άπό τήν επιτυχία του ;

Καί άν τόν 'Ιωάννη Μεταξά τόν θρηνοΰμε όλοι γιά όσα μεγάλα, γιά όσα ωραία, γιά όσα δοξασμένα είργάσθη γιά τήν Ελ­λάδα μας, εμείς οί μουσικοί όλως ιδιαιτέ­ρως τόν κλαίμε καί θά τον κλαίμε μέ τούς γλυκύτερους φθόγγους τής Ελληνικής Αρ­μονίας, γιατί κοντά στ' άλλα έχάσαμε κι'έ­να βαθύ, εναν αληθινό φίλο καί παραστά­τη τής αιωνίας καί ακατάλυτης Ελληνικής Μούσας.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ

Πρόεδρος των Ελλήνων  Μουσουργών