Υπάρχει μέλλον για το κρατίδιο των Σκοπίων; (του Χρήστου Μπίσδα)

Το κρατίδιο των Σκοπίων προέκυψε από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η ύπαρξή του εξυπηρετεί τα συμφέροντα κυρίως των Η.Π.Α. στα Βαλκάνια. Ως περίκλειστο κράτος, χωρίς ισχυρή οικονομία και με πληθυσμό ποικίλης εθνικής καταγωγής δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένα προτεκτοράτο, που συντηρείται επειδή η ύπαρξή του εξυπηρετεί τους προστάτες του.

Οι βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2016 στα Σκόπια οδήγησαν το κρατίδιο σε ακυβερνησία, με αποτέλεσμα πλέον να χαρακτηρίζονται διεθνώς ως «αποτυχημένο» κράτος[1]. Η ακυβερνησία οφείλεται στο γεγονός ότι κυβέρνηση μπορεί να σχηματιστεί μόνο με την σύμπραξή των αλβανικών κομμάτων των Σκοπίων.

Τις τελευταίες ημέρες σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια εντός της βουλής των Σκοπίων και στην πέριξ αυτής περιοχή με αφορμή την τοποθέτηση ενός Αλβανού στην θέση του προέδρου της βουλής. Η κατάσταση συνεχίζει να είναι τεταμένη και οι Αλβανοί του Τετόβου βρίσκονται σε αναβρασμό.

Υπό αυτές τις συνθήκες το μέλλον των Σκοπίων, όπως τα γνωρίζουμε, φαίνεται δυσοίωνο. Σύμφωνα με τον Δ. Ευαγγελίδη, όλες οι ενδείξεις και οι πληροφορίες που έχουμε στην διάθεσή μας,  υποδεικνύουν ότι το 2017 πιθανότατα θα είναι το έτος λήξης του κράτους των Σκοπίων με την σημερινή του μορφή και κρατική υπόσταση[2]. Σε μία χώρα που το 65% περίπου του πληθυσμού είναι σλαβικής και το 25% περίπου αλβανικής καταγωγής, είναι δεδομένο ότι οι Αλβανοί θα επιδιώξουν όχι απλά την συμμετοχή στην πολιτική ζωή της χώρας αλλά και στην διακυβέρνησή της.

Με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος των Σλάβων των Σκοπίων αντιδρούν σθεναρά στο ενδεχόμενο συμμετοχής των Αλβανών στην διακυβέρνηση της χώρας, δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα άλλο από βίαιες αντιδράσεις των Αλβανών. Ήδη κυκλοφορούν φήμες ότι οι Αλβανοί του Τετόβου προετοιμάζουν εξέγερση, όπως είχε συμβεί και το 2001. Αυτή τη φορά όμως τυχόν εξέγερση μπορεί να οδηγήσει στην αυτονομία του Τετόβου, στην καντονοποίηση των Σκοπίων, ακόμα και στην διάλυση του κρατιδίου και διανομή των εδαφών του μεταξύ των όμορων κρατών. 

Κατά την άποψη μου, η Αλβανία και η Βουλγαρία πρωτίστως και δευτερευόντως η Σερβία θα ωφεληθούν από οποιαδήποτε τέτοια εξέλιξη.

Αν διαμελισθούν τα Σκόπια είναι φυσικό επακόλουθο τα εδάφη στα οποία οι Αλβανοί είναι πλειονότητα να ενωθούν με την Αλβανία, με αποτέλεσμα η Αλβανία να βρεθεί ένα βήμα εγγύτερα στην δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας. Αλλά και στην περίπτωση που τα Σκόπια καντονοποιηθούν, τα αλβανικά καντόνια θα αποκτήσουν προνομιακή σχέση με την Αλβανία, κατά το παράδειγμα του Κοσόβου, ενώ σε βάθος χρόνου μπορεί να ανεξαρτητοποιηθούν και να προσαρτηθούν από την Αλβανία.

Η Βουλγαρία εποφθαλμιά τα εδάφη των Σκοπίων που κατοικούνται από Σλάβους, έχοντας ως απώτερο σκοπό την δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας. Είναι γνωστό ότι η Βουλγαρία δίνει την βουλγαρική ιθαγένεια - άρα και την ιθαγένεια της Ε.Ε. - σε Σκοπιανούς επιχειρηματίες. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η πύλη πρόσβασης των επιχειρήσεων των Σκοπίων στην Ε.Ε., διεισδύει οικονομικά στα Σκόπια και προσεταιρίζεται τον σλαβικό πληθυσμό τους. Είτε επέλθει καντονοποίηση είτε διαμελισμός των Σκοπίων, η Βουλγαρία θα επωφεληθεί από τις εξελίξεις, όπως ακριβώς και η Αλβανία.

Η στάση που θα κρατήσει η Σερβία σε τυχόν σοβαρές εξελίξεις είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Είναι πιθανό να επιδιώξει μερίδιο στην περίπτωση διαμελισμού των Σκοπίων. Υπάρχει όμως περίπτωση να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια προσάρτησης εδαφών, αν λάβει ανταλλάγματα στο Κόσοβο. Ειδικότερα, ίσως συναινέσει στη διανομή των Σκοπών μεταξύ Αλβανίας και Βουλγαρίας, αν η Αλβανία παραιτηθεί από την διεκδίκηση του Κοσόβου. Στην περίπτωση δημιουργίας καντονίων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τουλάχιστον τα καντόνια που κατοικούνται κυρίως από σλαβικό πληθυσμό θα έχουν ως ένα βαθμό οικονομική εξάρτηση από την Σερβία.

Άφησα επίτηδες τελευταία την περίπτωση της Ελλάδας, διότι θεωρώ ότι ουδέν όφελος θα έχει ασχέτως των εξελίξεων στα Σκόπια, με εξαίρεση ίσως το ζήτημα της ονομασίας του κρατιδίου. Κι αυτό γιατί η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας έναντι των Σκοπίων στηρίχθηκε σε σαθρές βάσεις. Παλαιότερα, Έλληνες πολιτικοί διέδιδαν ότι θα υπάρξει τέτοια οικονομική διείσδυση ελληνικών επιχειρήσεων στα Σκόπια, ώστε αυτά να εξαρτώνται από την χώρα μας. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα απέδειξε ότι οι ελπίδες αυτές ήταν φρούδες. Επίσης, κατά καιρούς ακούγεται ότι υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες των Σκοπίων ελληνικής καταγωγής. Όμως δεν υπάρχει επίσημα αναγνωρισμένη ελληνική μειονότητα τα Σκόπια, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή επέμβασης της Ελλάδας στα Σκόπια (π.χ. για προστασία της μειονότητας). Θεωρώ, άλλωστε, ανοησία να πιστεύει κανείς ότι το ελληνικό κράτος θα παρέμβει υπέρ μίας μη αναγνωρισμένης μειονότητας Ελλήνων, όταν οι παρεμβάσεις του υπέρ της διεθνώς αναγνωρισμένης ελληνικής εθνικής μειονότητας στην Β. Ήπειρο είναι μηδαμινές.

Παρά τις ανακοινώσεις που εκδίδει το ελληνικό ΥΠΕΞ, κατά τη γνώμη μου, οποιαδήποτε επέμβαση στο έδαφος των Σκοπίων από την Ελλάδα θα γίνει κατόπιν έγκρισης της διεθνούς κοινότητας, υπό την αιγίδα κάποιου διεθνούς οργανισμού (π.χ. Ο.Η.Ε., Ε.Ε., Ο.Α.Σ.Ε.) και εφόσον μας το επιτρέψουν οι δικοί μας προστάτες. Η Ελλάδα του «δεν διεκδικούμε τίποτα» το πολύ-πολύ να συμμετάσχει σε κάποια ειρηνευτική αποστολή στα Σκόπια, υποστηρικτικά (π.χ. με μονάδες υγειονομικού, παρατηρητές), όπως συνέβη κατά το παρελθόν στο Κόσοβο και τη Βοσνία, αν και συνήθως αποφεύγεται η εμπλοκή όμορων κρατών σε τέτοιες αποστολές για ευνόητους λόγους. Επομένως, για εδαφικά κέρδη της Ελλάδας ούτε λόγος…

Η κρίση στα Σκόπια επιβεβαιώνει για ακόμα μία φορά την ορθότητα των εθνικιστικών ιδεών και μας οδηγεί στις εξής διαπιστώσεις, τις οποίες οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται να λάβουν υπ’ όψιν, διότι δεν είναι «πολιτικά ορθές» ούτε συμβαδίζουν με τις διεθνιστικές ιδέες τους:

- Το πείραμα του πολυπολιτισμού απέτυχε παταγωδώς και στα Σκόπια. Οι Αλβανοί των Σκοπίων, ως μειονότητα, δεν αφομοιώθηκαν. Αντίθετα, επιδιώκουν σταθερά να ζήσουν σε ένα δικό τους εθνικό κράτος, που θα είναι είτε ένα αλβανικό καντόνι στο κρατίδιο των Σκοπίων, είτε ένα αυτόνομο/ανεξάρτητο αλβανικό κρατίδιο, είτε η ίδια η Αλβανία που θα προσαρτήσει τις περιοχές των Σκοπίων, όπου ζουν οι Αλβανοί, όπως είναι το Τέτοβο.

- Οι αλβανικής καταγωγής πολίτες των Σκοπίων έχοντας αναπτυγμένη εθνική συνείδηση προτάσσουν την εθνική καταγωγή τους έναντι της ψευδο-Μακεδονικής εθνικής ταυτότητας.

- Η ομαλή συμβίωση διαφορετικών εθνοτήτων στο ίδιο κράτος δεν μπορεί να διατηρηθεί στο διηνεκές.

- Όταν υπάρχουν ισχυρές εθνικές μειονότητες σε ένα κράτος, αργά ή γρήγορα επιδιώκουν την ανεξαρτητοποίησή τους.

- Η πληθυσμιακή υπεροχή μία εθνότητας υπερισχύει σε βάθος χρόνου της οικονομικής υπεροχής λοιπών εθνοτήτων στο ίδιο κράτος.

Παραπομπές:

[1] βλ. σχετ. Κωνσταντίνος Χολέβας, «Ελλάδα και σενάρια διαλύσεως των Σκοπίων», Κυριακάτικη Δημοκρατία, 19-2-2017 (http://bit.ly/2oWpgbP).

[2] Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης, «Ο διαμελισμός του σκοπιανού προτεκτοράτου», Ιστολόγιο Εθνο-Λογικά, 11-3-2017 (http://bit.ly/2pJ6Gru).