Ίων Δραγούμης – Ελληνικός Κοινοτισμός

γράφει ο  Γιώργος Σαγιάς

Χρέος των Ελλήνων στον μεγάλο Έλληνα, κοινοτιστή και μακεδονολάτρη Ίωνα Δραγούμη είναι -πέραν της οφειλόμενης τιμής- η μελέτη των έργων του και της ζωής του, ο εμβολιασμός τού σήμερα με ιδέες του και τη στάση ζωής του και η προβολή και επέκτασή τους στο μέλλον με συγκεκριμένους τρόπους προτεινόμενης υλοποίησης, για το καλό της πατρίδας και των Ελλήνων αλλά και όλων όσοι θέλουν να είναι ενεργοί, ελεύθεροι και δημιουργικοί πολίτες. Ο Ίδας είναι διαχρονικός και εσαεί επίκαιρος. Ενδεχόμενες ενστάσεις σε επιμέρους σημεία των λεγομένων και των γραφομένων του (και πάντα ερμηνευόμενα στο χωροχρόνο των τότε επικρατουσών συνθηκών) δεν είναι ικανές να επισκιάσουν το μεγαλείο τόσο των λόγων και των έργων του όσο και του ηρωικού τρόπου ζωής του.

Ο Ίων Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1878 και δολοφονήθηκε το 1920. Ήταν γιος του Στέφανου Δραγούμη, υπουργού και πρωθυπουργού, ο οποίος καταγόταν από το Βογατσικό Κοζάνης. Έζησε έντονα και αγωνιστικά τη ζωή του, με πίστη στο μεγαλείο του ελληνικού έθνους και στην ανάγκη αναγέννησής του. Αγωνίστηκε για τα δίκαια του σκλαβωμένου ελληνισμού της Πόλης και της Μακεδονίας από διάφορες θέσεις. Όλοι οι αγώνες του ήταν στοχευμένοι και κατέγραψε σημαντικές επιτυχίες, ειδικά κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων.
Η σκέψη του ήταν πολύπλευρη και το έργο του μπορεί να ιδωθεί από διάφορες οπτικές λόγω της πολυπραγμοσύνης του. Η ελληνολατρία του και η φιλοσοφική του σκέψη δημιούργησαν το υπόβαθρο να προτείνει και να τεκμηριώνει θέσεις για την οικονομία, την κοινωνία, την πολιτική, την παράδοση, τον κοινοτισμό καθώς και για πολλές άλλες πτυχές της πολιτικής ζωής και οργάνωσης και του ανθρώπινου βίου. Εντός του ανωτέρω πλαισίου προσέγγισης, οι θέσεις τού μεγάλου Ίωνος Δραγούμη φαντάζουν αειθαλείς, καινοτόμες, προοδευτικές, δηλαδή εθνικιστικές. Θα αναφερθούν λίγες από αυτές, με πολύ σύντομες επεκτάσεις στο σήμερα και στο αύριο του Ελληνισμού, για να καταδειχθούν οι τεράστιες ικανότητές του και σε αυτό το πεδίο ενασχολήσεως και να αποτελέσουν βάσεις για περαιτέρω ανάπτυξή τους.

Μεταξύ άλλων σκέψεων και προτάσεών του ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν οι θέσεις του για τις προϋποθέσεις, το περιεχόμενο και την έκταση ενός πολιτικού προγράμματος, το οποίο υπερβαίνει και τον κρατισμό και την ατομοκρατία και προτείνει αποκέντρωση και κοινοτική οργάνωση στη βάση μιας αριστοκρατικής θεώρησης που σέβεται τη λαϊκή δημιουργία, την παιδεία, την τέχνη και τον πολιτισμό και με σκοπό τη δημιουργία μιας μεγάλης, ελεύθερης και δυνατής ελληνικής πατρίδας, άξιας και ικανής να συνεχίζει την αδιάσπαστη πορεία της δημιουργικά στο χρόνο.

Στο έργο του «Ελληνικός Πολιτισμός», ο Δραγούμης αναπτύσσει το όραμά του για μια αριστοκρατία του έθνους, για επίλεκτους Έλληνες που θα ήθελε να ηγούνται του λαού. Έγραφε: «Ο λαός όμως δε φωτίζεται με μοναχικές ενέργειες μερικών ατόμων, όσο φωτεινά κι αν είναι, χρειάζεται μια αριστοκρατία ολόκληρη για να επηρεαστεί ο λαός. Όχι από κάτω, από πάνω θ’ αρχίση ο ξαναγεννημός. Ας φωτιστούν οι μορφωμένοι, ας λουστούν στα φεγγερά και διάφανα νερά της λαϊκής ψυχής, ας συνταραχθούν και ας θελήσουν κάτι και ο λαός θα τους ακολουθήση έπειτα (....) Και του εαυτού τους τις ρίζες ψάχνοντας θα τις βρουν μέσα στο έθνος τους (....) Σαν οι τελευταίοι αντιπρόσωποι μιας πρώτης εποχής και οι πρώτοι μιας ερχόμενης, θα είναι οι άνθρωποι οι καμωμένοι, οι μεστωμένοι και που ωστόσο ακόμα γίνονται (...) Και αυτοί θα διαφεντέψουν το έθνος και στη σκέψη και στην πράξη και θα διδάξουν τις ερχόμενες γενεές. Απ’ αυτούς θα βγουν οι νέοι δάσκαλοι και τα νέα σκολειά».

Ο Ίδας ήταν λάτρης της δημοτικής μας παράδοσης. Όπως χαρακτηριστικά έγραφε, στο έργο του «Ελληνικός Πολιτισμός», «Στο χωριό βρίσκεις τη βάση του ανθρώπου της φυλής σου». Εκεί εντόπιζε πηγές δημιουργίας οι οποίες συμβάλλουν στην αδιάσπαστη εθνική συνέχεια και συγχρόνως εμβολιάζουν και εμπνέουν το νέο, λειτουργώντας ως στέρεη βάση του. Με άλλα λόγια, έβλεπε στη δημοτική παράδοση την προοδευτική προοπτική. Συντήρηση και πρόοδος δεν αντιδιαστέλλονται, αλλά συνυπάρχουν και συλλειτουργούν: «Κανείς ας μην αναθεματίζη την συντηρητικότητα. Κανείς ας μην περιφρονή την προοδευτικότητα. Για το έθνος και τα δύο στοιχεία είναι απαραίτητα...», έλεγε. «Η σημερινή τάξη των γραμματισμένων, των θρεμμένων με τη σχολαστική παράδοση, θα χτυπηθή και σιγά - σιγά τη θέση της θα την παίρνη η καινούργια τάξη των μορφωμένων ή διανοητικών ανθρώπων, που αυτοί θα είναι θρεμμένοι με τη δημοτική παράδοση. Αυτή θα είναι η αριστοκρατία του έθνους». Η παράδοση λειτουργεί ως προωθητική δύναμη δημιουργίας, ως αντίδοτο στην ξενομανία, αλλά και ως εφαλτήριο εθνικής αντίστασης και ανασυγκρότησης. Η παράδοση συνεισφέρει τα μέγιστα στον ορισμό, στην προστασία και στην προώθηση της εθνικής ταυτότητας και της εθνικής συνέχειας. Η παράδοση είναι συστατικό στοιχείο της «αυτοσυντηρησίας της φυλής».

Στο ίδιο έργο, εξηγώντας με εξαιρετική διαύγεια και ευστοχία τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να έχει ο νέος ελληνικός πολιτισμός που οραματιζόταν, μεταξύ άλλων σημαντικών, αναφέρθηκε ως πρωτοπόρος στη διαχείριση των σκουπιδιών. Έγραψε σχετικώς: «...τα σκουπίδια θα καίγονται σε ορισμένα καμίνια έξω από τις πολιτείες, αφού ξεδιαλεχτούν τα χρήσιμα για τις διάφορες βιομηχανίες πράματα, τα σφαγεία θα είναι σαν περιβόλια...». Ιδού, λοιπόν, ο Ίδας ως ανυπόκριτος οικολογιστής, ως πρωτοπόρος περιβαλλοντιστής, ως εθνικιστής κοινωνιστής. Μπροστά από την εποχή του, καταλαβαίνει και προωθεί την εσωτερική καθαρότητα ως γενεσιουργό αιτία της εξωτερικής καθαρ(ι)ότητας. Οι ιδέες του έχουν άμεση αναφορά τόσο στην προστασία της γεννήτρας γης όσο και της δημόσιας υγιεινής. Συγχρόνως, προωθούν μια νέα φυσική και ανθρώπινη αισθητική, αλλά και μια αντίληψη για ένα κράτος με όραμα για τη δημιουργία πολιτισμού. Ανάγοντας αυτές του τις απόψεις στο σήμερα, θα μπορούσε να ειπωθεί πως θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμος ο εμβολιασμός της σκέψης των τεχνοκρατών που ασχολούνται με το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων -τόσο στην πατρίδα μας όσο και παγκοσμίως- με τις ιδέες του Ίωνος, ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν – πλείστοι εξ αυτών - την κοντόθωρη και μονομερή οικονομίστικη προσέγγισή τους.

Τα ανωτέρω αποσπάσματα επελέγησαν διότι εντός τους κρύβεται μέρος της λύσεως του ελληνικού προβλήματος που έχει δημιουργήσει το ενιαίο πολυπρόσωπο τερατούργημα του κόμματος των πολιτικών κομμάτων και το οποίο αποτελεί μέρος των παγκόσμιων αρνητικών κατεστημένων.
Εντός ενός παγκοσμίου πλαισίου εντεινόμενων ιδεολογικών, θρησκευτικών, οικονομικών, ψυχολογικών και -οσονούπω- φυλετικών πολέμων, εντός ενός παγκοσμίου πλέγματος σχέσεων με κυρίαρχη και επελαύνουσα την ενεργειακή, τεχνολογική, δικτυακή και επικοινωνιακή εκδοχή του, εντός μιας πλανητικής αντεθνικής και αντιανθρώπινης συμφωνίας για αντικατάσταση πληθυσμών και επιχειρούμενης μετάλλαξης και ελέγχου -ακόμη και- των ανθρώπων, εντός μιας Ελλάδας η οποία γερνάει με ταχείς ρυθμούς και επιχειρείται να «ξεμείνει από Έλληνες», η κατανόηση και επέκταση του πνεύματος του Ίωνος Δραγούμη καθίσταται επιτακτική και αναγκαία. Αριστοκρατία, φωτισμένη ηγεσία για το λαό, απ’ το λαό, με το λαό, με ανατροφή που να «ανοίγει» το μυαλό των Ελληνόπουλων με «νέους δασκάλους και νέα σκολειά», μακριά απ’ την ξενολατρία, με ελληνική υπόσταση και πνεύμα ελευθερίας, με ηρωικό τρόπο ζωής και εθνική συνείδηση, να γίνουμε οι πρώτοι του μέλλοντος. Που σημαίνει: σοβαρή και υπεύθυνη προσπάθεια, όραμα, τρόπος υλοποίησης, ενεργοποίηση του Έλληνα ανθρώπου σε έναν ελληνικό δρόμο οδηγό όλων. Ναι! Να τολμήσουμε! Εμείς να μιλήσουμε για τη διαστημική πολιτική της Ελλάδας και για τη ρομποτική. Για την κάθε είδους καινοτομία. Να ενισχύσουμε το εφευρίσκειν και το επιχειρείν ενάντια στη γραφειοκρατία και τον κρατισμό. Πλοία για άντληση υδρογονανθράκων, αλλά και υπερσύγχρονα αεροπλάνα προστασίας τους. Να δημιουργήσουμε το μέλλον μας!

Ένα νέο σχέδιο «Ίων Δραγούμης» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας είναι ζητούμενο, το οποίο θα προνοεί φυσικά για την αντιμετώπιση εχθρικών ενεργειών ξένων χωρών, με όχημα την αυτοδιοίκηση. Μια πρόβλεψη για μαζικές επιστροφές στις Κοινότητες Ελλήνων ανέργων, πενήτων και κάθε ενδιαφερόμενου συμπατριώτη μας με ταυτόχρονη «προικοδότησή» του με κρατική γαία για καλλιέργεια και ανταποδοτικό κοινωνικό έργο υπέρ του κοινού καλού, θα μπορούσε να είναι ένα πρώτο βήμα.
Ένας νέος νόμος για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου οι δήμαρχοι θα εκλέγονται από ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο, οι δημοτικοί σύμβουλοι από ένα άλλο ενιαίο ψηφοδέλτιο και οι τοπικοί πρόεδροι από ένα τρίτο τοπικό ενιαίο ψηφοδέλτιο, εκτιμάται ότι θα απελευθέρωνε δυνάμεις από τα δεσμά του σκληρού κομματισμού και τις δεσμεύσεις και πολιτικές τερατογενέσεις που εξ αυτού προκύπτουν.

Η αξιοποίηση δημοσίων και δημοτικών κτηρίων και γαιών για στέγαση και λειτουργία δομών για ικανοποίηση διοικητικών, οικονομικών, πολιτιστικών, κοινωνικών, αθλητικών και άλλων αναγκών για να επιτευχθεί άμεσα μεγάλη οικονομία κλίμακας, είναι και αναγκαία και εφικτή.
Η μετάπλαση πολλών ιδεών του Δραγούμη για να απαντούν στο σήμερα είναι και εφικτή, και αναγκαία. Εργασίες υποψηφίων διδακτόρων προς αυτήν την κατεύθυνση καλό θα ήταν να επιδιωχθούν παρά το ότι δεν προωθούνται από την πανεπιστημιακή κοινότητα επαρκώς.

Ο εθνικιστής Ίων Δραγούμης πρόσφερε πάρα πολλά στον κοινοτισμό. Στη σημερινή συγκυρία, ο εθνοκοινοτισμός είναι η περιφρούρηση της ουσίας του κοινοτισμού και ο εθνομελλοντισμός είναι η συγκεκριμένη πρόταση μετάβασης στο μεγαλείο τού Ελληνισμού. Η προσπάθεια ενός εκάστου στον σύγχρονο παγκόσμιο «ανταρτοπόλεμο» πρέπει να είναι συντεταγμένη, άφοβη και συνεχής και να δοθεί από νέες θέσεις μάχης όπου υπερτερεί ο άνθρωπος, ο Έλληνας άνθρωπος, έναντι της ολοκληρωτικής, αντεθνικής και ανθελληνικής νέας τάξης.
Μπορούμε!
Γεώργιος Δ. Σαγιάς
Παιδαγωγός
ΜΔΕ στην Ορθόδοξη Θεολογία