Αγωνιστικό ημερολόγιο: Οι εκδηλώσεις του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ για τον ηρωικό θάνατο του θρυλικού υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. Γρηγόρη Αυξεντίου

ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

             (Κυριακή 13^η Μαρτίου 1983)

Οι εκδηλώσεις για τον ηρωικό θάνατο του θρυλικού υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. Γρηγόρη Αυξεντίου ξεκίνησαν στις Τ.Ο. του ΕΝΕΚ από την επέτειο του ολοκαυτώματος του Σταυραετού του Μαχαιρά στις 3 Μαρτίου 1983.

Περιελάμβαναν εκθέσεις φωτογραφίας και ενημερωτικές ομιλίες από αποφοίτους της Σχολής Στελεχών του Κινήματος, από Κυπρίους συναγωνιστές της φοιτητικής παρατάξεως ΔΡΑΣΙΣ-ΚΕΣ, αλλά και από άλλους μεγαλύτερους σε ηλικία, που κατείχαν το θέμα.

Την χρονιά αυτή οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν στην Ελασσόνα Λαρίσης, όπου μετέβη κλιμάκιο της Κ.Δ. του ΕΝΕΚ με επί κεφαλής την συν. Παπαδοπούλου.

Ίων (Ιωάννης) Σχοινάς

 ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΕΚ Η ΜΝΗΜΗ

ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ

Η Τ.Ο. Ελασσόνος διωργάνωσε εκδήλωση στον κινηματογράφο «ΖΕΥΣ» για να τιμήση την μνήμη του θρυλικού Υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. Γρηγόρη Αυξεντίου και τον ηρωϊκό του θάνατο στις 3 Μαρτίου 1957. Στην εκδήλωση μίλησε το μέλος της Κ.Δ. συν.Παπαδοπούλου με προλογίσαντα τον πρόεδρο της Τ.Ο. συν. Κωνσταντίνο Σιδερόπουλο. Μετά την ομιλία έγινε προβολή ντοκυμανταίρ της εποχής από την ηρωϊκή αντίσταση, αλλά και τον φρικτό θάνατο του ήρωος αγωνιστού της Ε.Ο.Κ.Α.

Η εγκύκλιος της Κ.Δ. προς τις Τ.Ο. του Κινήματος

Όταν η Κεντρική Διοίκηση του Κινήματος απέστελε εγκύκλιο προς τις Τ.Ο. και τα Ο.Σ. για κάποια εκδήλωση κατά κανόνα συνοδευόταν και με τα κατάλληλα εφόδια για την επιτυχία της εκδηλώσεως. Παραθέτουμε ένα από αυτά τα στοιχεία από το βιβλίο «ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ» του Γεωργίου Γρίβα - Διγενή, σελ.162-164.

Πώς εφονεύθη ο ήρως

Το πρωΐ της 3ης Μαρτίου, περί τα εξημερώματα, Άγγλοι στρατιώται ήρχισαν τας έρευνας πέριξ και επί του κρησφυγέτου και εφώναξαν τον Αυξεντίου ονομαστικώς και τους άνδρας του να εξέλθουν. Ο Αυξεντίου διέταξε τους τέσσαρας συντρόφους του να εξέλθουν του κρησφυγέτου. «Εγώ, τους είπε, θα πολεμήσω και θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω». Επανέλαβε το «πρέπει να πεθάνω» τέσσαρας φοράς και κάθε φορά που το επανελάμβανε το πρόσωπόν του εφωτίζετο περισσότερον με μίαν λάμψιν υπερκοσμίαν και ακτινοβόλον.

Οι τέσσαρες άνδρες εξετέλεσαν την διαταγήν του αρχηγού των και εξήλθον του κρησφυγέτου. Οι στρατιώται εγνώριζον, ότι εντός αυτού ευρίσκοντο πέντε, μεταξύ των οποίων και ο Αυξεντίου. Διά τούτο, όταν εβεβαιώθησαν, ότι ούτος δεν εξήλθεν έγιναν νευρικοί και ήρχισαν να ουρλιάζουν κυριολεκτικώς, καλούντες επανειλημμένως τον Αυξεντίου να εξέλθη από το κρησφύγετον. «Έβγα εξω, του εφώναξαν, γιατί θα σου ρίξουμε βόμβες και θα σε σκοτώσουμε». Μιά ριπή αυτομάτου ηκούσθη από το κρησφύγετον και ο Άγγλος δεκανεύς Μπράουν, ο οποίος εκάλει τον Αυξεντίου να παραδοθή, εσωριάσθη νεκρός. Ευθύς αμέσως ένας Άγγλος στρατιώτης έρριψε μίαν χειροβομβίδα μέσα εις το κρησφύγετον, η οποία και εξερράγη. Νέαι κλήσεις των Άγγλων στρατιωτών προς τον Αυξεντίου διά να εξέλθη έμειναν αναπάντητοι. Εις εκ των συντρόφων του Αυξεντίου, ο Αυγουστής Ευσταθίου, εστράφη προς τους Άγγλους και τους είπε: «Πέθανε τί του φωνάζετε;». 

Τότε εις Άγγλος στρατιώτης τον αρπάζει και τον διατάσσει να εισέλθη εντός του κρησφυγέτου διά να βγάλη τον νεκρόν του Αυξεντίου. Ο Αυγουστής επιχειρεί να εισέλθη εντός του κρησφυγέτου και γνωρίζων, ότι ο Αυξεντίου ήτο εν ζωή, του φωνάζει να μη πυροβόληση. Μόλις ο Αυγουστής εισήλθε, τότε εφώναξε αγγλιστί εις τους Άγγλους «Ελάτε, τώρα είμεθα δυό». Ο Αυξεντίου είναι τραυματισμένος μάλλον ελαφρά εις τον λαιμόν και το γόνατον από την έκρηξιν της χειροβομβίδος. Και τότε αρχίζει η μάχη των δύο ανδρών κατά των στρατιω­τών, οι οποίοι δις εφώρμησαν με καταιγιστικά πυρά να εισέλθουν εντός του κρησφυγέτου και δις ηναγκάσθησαν να υποχωρήσουν.

Ο Αυξεντίου αποφασίζει τότε να κάμη μίαν έξοδον. Διατάσσει τον Αυγουστήν να ρίψη την μοναδικήν καπνογόνον χειροβομβίδα, την οποίαν είχαν και υπό την κάλυψιν αυτής και των πυρών του Αυγουστή, ο οποίος θα επροπορεύετο, να γίνη η έξοδος. Πράγματι, η βόμβα ερρίφθη, αλλά το αυτόματον του Αυγουστή δεν ελειτούργησεν αμέσως, διότι ήτο ασφαλισμένον και ούτω παρήλθε χρόνος, κατά τον οποίον τα αποτελέσματα της καπνογόνου βόμβας εξηφανίσθησαν.

Η μάχη διήρκεσε ούτω επί οκτώ ολοκλήρους ώρας, χρόνος ο οποίος επέρασεν είτε με ανταλλαγήν πυρών, είτε με συνομιλίαν των δύο πολιορκημένων, οι οποίοι ανεμνήσθησαν τα περασμένα, το ξεκίνημα του αγώνος, διά τον οποίον αφιέρωσαν την ζωήν των και τας ελπίδας των για το μέλλον τούτου και του νησιού των. Ο Αυξεντίου, αντιλαμβανόμενος πλέον τον βέβαιον θάνατόν του, είπε στον Αυγουστή. «Ο σπόρος που σπείραμε, βλάστησε. Άναψε και φούντωσε η φλόγα στις καρδιές όλων των Ελλήνων. Τίποτε δεν μπορεί πια να την σβύση. Η λευτεριά θ’ ανατείλη όπου και νάναι και ο θάνατός μας θα την φουντώση ακόμη περισσότερον». Αυτά και άλλα εκουβέντιαζαν μέσα εις το κρησφύγετόν των, πολεμούντες με τον χάρον και ελπίζοντες, ότι θα κρατήσουν εως το βράδυ, οπότε υπό την κάλυψιν του σκότους θα επεχείρουν νέαν έξοδον. Οι Άγγλοι όμως λυσσώντες διά την ανέλπιστον δι’ αυτούς αντίστασιν δύο ηρωϊκών παλληκαριών, βιαζόμενοι να τελειώσουν το ταχύτερον και προ της νυκτός, απεφάσισαν να τους κάψουν ζωντανούς. Ούτω, ήρχισαν να ρίχνουν βενζίνην επί του κρησφυγέτου. Τρεις εμπρηστικοί βόμβαι ερρίφθησαν κατόπιν υπό των Άγγλων και τότε το κρησφύγετον ήρχισε να μεταβάλλεται εις πυροτέχνημα.  

Αι φλόγες περιέζωσαν τους δύο ήρωας. Ο Αυξεντίου ανάμεσα εις τας φλόγας διετήρησε την ψυχραιμίαν του. Κατά τον Αυγουστή, η όψις του ήτο όπως πάντα ήρεμη και γαλήνια. Δεν εφαίνετο τρομαγμένος και το ηθικόν του δεν είχε υποστή καμμίαν κάμψιν. Με το ίδιον ατάραχον και αποφασιστικόν ύφος, είπε τα τελευταία του λόγια προς τον σύντροφόν του της μάχης «Μη φοβάσαι». Ο Αυγουστής ξανακοίταξε προς το μέρος του φλεγομένου πλέον αρχηγού του και πετάχτηκε εξω από το κρησφύγετον, χωρίς να τον αντιληφθούν οι Άγγλοι στρατιώται, με ελαφρά εγκαύματα εις το πρόσω­πον και τα χέρια, ενώ ο Γρηγόρης Αυξεντίου εγίνετο ολοκαύτωμα και τραγικόν πυ­ροτέχνημα. Ήτο η ώρα 14η της 3ης Μαρτίου 1957. Εξέλιπε ένας ήρως, αλλά οι Άγγλοι, εάν εγνώριζον τους καρπούς, που θα επέφερεν ο θάνατός του, ουδέποτε θα διέπραττον την δολοφονίαν αυτήν. Διότι επρόκειτο περί δολοφονίας και χρησιμοποιήσεως μεθόδου, η οποία αποτελεί στίγμα δι’ ένα σύγχρονον στρατόν. 

Δεν ήσαν αρκετά γενναίοι οι Άγγλοι στρατιώται να εκπορθήσουν το οχυρόν διά των μέσων, τα οποια διαθέτει εις σύγχρονος στρατός, δηλαδή με τα όπλα, από τα οποία διέθετον αφθονίαν και με τα οποία θα ηδύναντο να μεταβάλουν εις ερείπια το οχυρόν των ηρωϊκών παιδιών της ΕΟΚΑ. Επροτίμησαν να κάμουν χρήσιν βενζίνης διά να τους καύσουν ζωντανούς… Διατί; Θα έπρεπε, σήμερον τουλάχιστον, διά την φήμην του Αγγλικού στρατού να δικαιολογήσουν, διατί δεν έκαμαν χρήσιν όλων των πολεμικών μέσων και κατέφυγαν εις το απάνθρωπον μέσον να περιλούσουν τους πολιορκουμένους διά βενζίνης καί να τους καύσουν. Ο πεπολιτισμένος κόσμος ερωτά: Διατί; Αλλά και όταν ήτο νεκρός ακόμη ο Αυξεντίου, κάρβουνο σχεδόν από την μέση και επάνω, ένω το υπόλοιπον σώμα του εκαίετο, οι στρατιώται εφοβούντο να εισέλθουν εντός του κρησφυγέτου να τον …συλλάβουν. Ως εκ τούτου, έσπρωξαν διά της βίας τον Αυγουστήν, τον οποίον είχον ανακαλύψει σε κάποιον θάμνον όπου εκρύβετο, και τον διέταξαν να ανασύρη εκ του κρησφυγέτου τον Αυξεντίου. Ο Αυγουστής εδοκίμασε να τραβήξη τον νεκρόν από τα υποδήματα, αλλά κάηκε μόλις τα ήγγισε και πνιγμένος από τους καπνούς πετάχτηκε έξω. Όι στρατιώται προσεπάθησαν να τον σπρώξουν και πάλιν εντός του κρησφύγετου διά να ανασύρη τον νεκρόν, αλλά ούτος ηρνήθη. Τότε απεμάκρυναν μίαν μεγάλην πέτραν από το κρησφύγετον και εφάνη ο Αυξεντίου νεκρός …

Έτσι πέθανε ο Αυξεντίου!.. Η μοίρα του επεφύλαξε τον πλέον σκληρόν και δοξασμένον θάνατον. Η δόξα τον ανέβασε ψηλά, αφού με την άφθαστη θυσία του έγραψε μίαν των ωραιότερων και ενδοξοτέρων σελίδων της μακραίωνος Ελληνικής ιστορίας. Το κρη­σφύγετόν του θα παραμείνη ο ιερώτερος χώρος προσκυνήματος δι’ όσους λατρεύουν την ελευθερίαν. Καί ο ηρωϊκός θάνατός του το φωτεινόν παράδειγμα διά τας επιγιγνομένας γενεάς. Με βαθύτατον πόνον, αλλά και με υπερηφάνειαν επληροφορήθην τον θάνατόν του και ενώπιον της θυσίας του ευλαβικά κλίνω το γόνυ. Ο θάνατός του, όσον και αν ελύπησε το Πανελλήνιον, εγέμισεν από υπερηφάνειαν την Ελληνικήν Κυπριακήν ψυχήν και της έδωσε την αυτοπεποίθησιν, ότι με τέτοια παλληκάρια η Κύπρος δεν θα υποκύψη ποτέ και θα νικήση. Και πράγματι εις τον πολεμικόν τομέα η Κύπρος υπήρξε ΝΙΚΗΤΗΣ».

Ο Γρηγόριος Αυξεντίου νεκρός.